CT Cuba gặp ĐGH. CT Cuba :"Tôi sẽ trở lại nhà thờ". Tái lập cơ chết xin-cho? Vĩnh tân hôm nay, Dũ Lộc ngày mai

Raul Castro: Nếu Đức Giáo Hoàng giữ vững đường lối này tôi sẽ theo đạo Công Giáo Đặng Tự Do (Vietcatholic 10/5/2015)

Đức Thánh Cha Phanxicô đã tiếp tổng thống Cuba, Raul Castro, vào sáng Chúa Nhật 10 tháng Năm. Cha Federico Lombardi, giám đốc Phòng Báo Chí Tòa Thánh cho biết cuộc tiếp kiến đã diễn ra lúc 09:30 sáng, và kéo dài gần một giờ. Đức Giáo Hoàng và tổng thống Cuba đã dành thời gian đáng kể để trò chuyện trong phòng làm việc của Đức Thánh Cha trong đại thính đường Phaolô VI. Cuộc gặp gỡ giữa Đức Giáo Hoàng và tổng thống Cuba kéo dài hơn 50 phút, và rất thân thiện. Tổng thống nói với các phóng viên trước khi rời khỏi Vatican rằng ông đã cảm ơn Đức Thánh Cha vì vai trò tích cực của ngài trong việc ủng hộ cải thiện quan hệ ngoại giao giữa Cuba và Hoa Kỳ, và cũng trình bày với Đức Giáo Hoàng về tình cảm của nhân dân Cuba - mong đợi và chuẩn bị cho chuyến viếng thăm của Đức Thánh Cha tới đảo quốc này vào tháng Chín. Cha Federico Lombardi cũng cho biết một vài chi tiết về việc trao quà lưu niệm: Tổng thống Cuba đã tặng cho Đức Giáo Hoàng một huy chương có hình Vương Cung Thánh Đường Havana, và một tác phẩm nghệ thuật là một tranh vẽ của nghệ thuật đương đại, trong đó mô tả một Thánh Giá lớn được hình thành từ các mảnh vỡ của một chiếc thuyền bị đắm, quỳ trước thánh giá là một người di cư đang cầu nguyện. Ông Kcho, nghệ nhân sáng tác ra bức tranh này, đã có mặt trong buổi tiếp kiến. Ông giải thích với Đức Giáo Hoàng rằng ông đã lấy cảm hứng từ dấn thân tuyệt vời của Đức Thánh Cha trong việc làm cho thế giới chú ý hơn đến hoàn cảnh của người nhập cư và người tị nạn, đặc biệt là qua các chuyến thăm của Đức Giáo Hoàng đến hòn đảo Lampedusa thuộc Địa Trung Hải.  Đáp lại, Đức Giáo Hoàng đã tặng cho tổng thống một bản sao của Tông Huấn Niềm Vui Phúc Âm, và một huy chương lớn khắc hình Thánh Martin đang bao bọc người nghèo với chiếc áo choàng của mình.  Cha Federico Lombardi ghi nhận rằng Raul Castro rất hạnh phúc đón nhận món quà cuối cùng này, vì nó nhắc nhớ ông không chỉ nhiệm vụ giúp đỡ và bảo vệ người nghèo, mà còn là nghĩa vụ tích cực đề cao phẩm giá con người. "Nếu Đức Giáo Hoàng giữ vững đường lối hiện nay, tôi sẽ theo đạo Công Giáo." Ông Raul Castro đã nói như trên trong một cuộc họp báo sau cuộc tiếp kiến với Đức Thánh Cha Phanxicô. Về chuyến thăm sắp tới của Đức Thánh Cha đến Cuba, Castro nói rằng ông sẽ có mặt tại tất cả các Thánh Lễ do Đức Giáo Hoàng cử hành trong thời gian ở thăm Cuba. Castro cũng đã nói về những cởi mở của đảng Cộng sản Cuba với niềm tin tôn giáo. "Tôi xuất thân từ đảng Cộng sản Cuba, là đảng không cho phép các đảng viên theo đạo, nhưng bây giờ chúng tôi đã bỏ cấm đoán này, đó là một bước quan trọng".

 

 

Trần Mạnh Trác (Vietcatholic 10/5/2015)

Vị chủ tịch Cuba là Raul Castro đã đặt tay lên trái tim mình vào ngày Chúa Nhật và trước mặt Đức Thánh Cha Phanxicô, thú nhận rằng cuộc hội kiến với ĐTC "là chuyến viếng thăm quan trọng nhất trong toàn bộ cuộc đời của tôi. Thật đấy." Rõ ràng nhà lãnh đạo 83 tuổi của đảng cộng sản Cuba đã xúc động sâu sắc sau cuộc gặp gỡ với Đức Thánh Cha, trong cuộc họp báo sau khi đã gặp Thủ tướng Ý Matteo Ranzi cuả Ý, ông lại nhắc tới những cảm tưởng ấy một lần nữa, rằng ông đã từ giã vị giáo hoàng với một cảm giác "xúc động bởi sự khôn ngoan, sự khiêm tốn và tất cả các nhân đức" của Ngài. "Tôi đã đọc tất cả các bài phát biểu của Đức Thánh Cha và nếu Ngài tiếp tục như thế mãi, thì tôi sẽ phải cầu nguyện trở lại và sẽ trở lại nhà thờ, và tôi không nói đùa đâu," ông Castro nói. Ông còn cho biết thêm là ông dự định sẽ tham dự "tất cả các Thánh Lễ" cuả Đức Giáo Hoàng trong chuyến thăm Cuba sắp tới, rồi thêm rằng ông đã được giáo dục bởi các linh mục dòng Tên, như vậy ông cũng là một sĩ tử dòng Tên giống như ĐTC. (Những người đươc đào tạo bởi dòng Tên thì thường sống với câu châm ngôn là 'một ngày làm Jesuite, thì cả đời là một Jesuite'). Chúng ta biết rằng cả hai anh em ông Castro, Fidel và Raul, đã được rửa tôi theo nghi thức Công Giáo, nhưng sau khi cách mạng Cộng Sản thành công, thì tất cả các hoạt động tôn giáo đều bị cấm đoán. Ông Castro nói rằng ông đã đến Vatican "để cảm ơn Đức Thánh Cha," và sau cuộc họp 55 phút, được kể là một cuộc họp lâu nhất giữa ĐGH với một nhân vật đứng đầu nhà nước, ông nói rằng ông cảm thấy "xúc động." Đi với một đoàn tuỳ tùng có khoảng 10 nhân vật trong chính phủ, trong đó có Phó Chủ tịch hội đồng Bộ trưởng Cuba Ricardo Cabrisas Ruiz, Bộ trưởng Ngoại giao Bruno Rodriguez và Đại sứ Cuba bên cạnh Tòa Thánh Rodney Lopez, ông Castro đã tỏ lời tri ân ĐTC vì những nỗ lực cuả Ngài trong việc tái lập quan hệ ngoại giao giữa Cuba và Hoa Kỳ. Và ông xin chuyển đến Đức Thánh Cha những lời chúc tốt đẹp của nhân dân Cuba và sự nôn nóng chờ đợi của họ cho chuyến viếng thăm sắp tới của Ngài tới đảo quốc. Chi tiết của chuyến viếng thăm Cuba của ĐTC vẫn chưa được hoàn chỉnh, người ta vẫn chưa khẳng định liệu ĐTC sẽ dành một ngày hay hai ngày ở đảo quốc này trước khi bay sang Hoa Kỳ. Cuộc gặp gỡ của Castro với Đức Thánh Cha được mô tả là một cuộc thăm viếng "riêng tư", nhưng Toà Thánh đã áp dụng mọi thủ tục giống như là các chuyến thăm khác của các nhà lãnh đạo trên thế giới, trong đó có việc trao đổi quà tặng giữa các đoàn đại biểu. Rất ít khi ĐGH có thể tiếp khách riêng vào một ngày Chuá Nhật bận rộn, tuy nhiên ĐTC đã đặc biệt dàn xếp để thích nghi với lịch trình cuả ông Castro khi ông bay trở về Cuba sau chuyến viếng thăm Moscow để tham dự năm thứ 70 ngày Đức Quốc Xã đầu hàng. Ông Castro đã tặng cho Đức Giáo Hoàng một bức tranh của họa sĩ Cuba Alexis Leyva Machado minh hoạ một cây Thánh Giá lớn với những tàu thuyền và một em bé đang cầu nguyện, thêm vào đó là một huy chương kỷ niệm 200 năm khánh thành ngôi Nhà thờ chính toà Havana. Đức Thánh Cha Phanxicô đã tặng cho ông Castro một huy chương có hình Thánh Martin thành Tours, là vị thánh bảo trợ của Buenos Aires, và một bản sao Tông Huấn "Evangelii Gaudium" (Tin Mừng Phúc âm). "Ở đây ông sẽ tìm thấy một trong những câu tuyên ngôn mà ông rất thích," Đức Giáo Hoàng nói đùa với Castro. Castro cũng giới thiệu đưá với ĐTC đứa con trai út của ông, Alejandro, và một đứa cháu. ... Không biết khi nào thì ông Castro sẽ thực sự "cầu nguyện trở lại và sẽ trở lại nhà thờ", cho dù ông đã nói 'như đinh đóng cột' trước các phóng viên rằng " tôi không đùa đâu."  Ông cho họ biết "Tôi là đảng viên đảng Cộng Sản Cuba, chúng tôi không cho phép tôn giáo, nhưng bây giờ chúng tôi đang cho phép nó, đó là một bước quan trọng." Ông thêm "chúng tôi đang cố gắng để tiếp tục cải tiến hệ thống xã hội và văn hóa chính trị của chúng tôi. Nhưng thật là rất khó khăn để làm những điều đó mà không gây ra những cú sốc, mà không loại bỏ một số người ra ngoài đường phố." Ông cũng cho biết Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã nói với ông "Nhiệm vụ cuả một nhà lãnh đạo là phải bảo vệ người nghèo" và rằng cần nhiều hơn nữa những nỗ lực giúp cho người nghèo. Khi bắt tay giã từ, Đức Giáo Hoàng đã thân mật dăn dò Castro: "Hãy cầu nguyện cho tôi."  Castro lẳng lặng ra đi, nhưng bất ngờ ông quay lại: "Cả ngài nữa, xin hãy cầu nguyện cho tôi" Đức Thánh Cha trả lời: "Tôi đang làm như thế" (I do.)     ---------------------------------------------

 

 

CƠ CHẾ XIN-CHO TRONG TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM ?

TS Đoàn Xuân Lộc:

 

Mới đây chính quyền Việt Nam soạn thảo một dự luật về tín ngưỡng, tôn giáo – được gọi là ‘Dự thảo 4 Luật tín ngưỡng, tôn giáo’ nhằm thay thế Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004 – và đề nghị các tôn giáo góp ý kiến về nội dung Dự thảo này.

 

Dự thảo đòi các nghi lễ tụ họp tôn giáo và các hoạt động đào tạo giáo sỹ ở nước ngoài phải được giới chức chuẩn thuận.

 

Đáp lại đề nghị trên, Ban Thường vụ HĐGM hôm 4/5/2015 đã nhân danh Hội đồng Giám mục (HĐGM) gửi một bản nhận định, góp ý đến Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng và Trưởng ban Tôn giáo Chính phủ Phạm Dũng.

 

Được biết có ít nhất bốn giáo phận – Bắc Ninh, Kontum, Vinh và Xuân Lộc – cũng đã chính thức gửi nhận định, góp ý của mình tới Chủ tịch Quốc hội và/hay Ban Tôn giáo Chính phủ.

 

Trong những bản nhận định, góp ý ấy, HĐGM và bốn Tòa Giám mục (TGM) đã rõ ràng, thẳng thắn chỉ ra nhiều khiếm khuyết, bất cập, phi lý trong Dự thảo 4.

 

 

‘Tái lập cơ chế Xin-Cho’

 

Bản nhận định, góp ý của HĐGM viết: ‘Luật được tạo ra nhằm đảm bảo quyền con người, tạo sự bình đẳng cho các tổ chức, cá nhân có cơ hội đóng góp vào sự phát triển chung của đất nước, đem lại bình an cho xã hội cùng cộng đồng dân tộc.’

 

Nhưng theo những nhận định của các giám mục, Dự thảo 4 không hội đủ những yếu tố đó.

Một thiếu sót quan trọng được HĐGM cũng như các giáo phận Bắc Ninh, Vinh và Xuân Lộc nêu ra là Dự thảo này không công nhận sự tồn tại hợp pháp của một tổ chức tôn giáo trước pháp luật Việt Nam.

 

Văn thư góp ý của TGM Xuân Lộc còn chỉ rõ thiếu sót đó ‘sẽ dẫn đến nhiều bất cập khác’.

 

Chẳng hạn, vì không được nhìn nhận tư cách pháp nhân, các tổ chức tôn giáo không được bình đẳng trước pháp luật như các tổ chức khác – đặc biệt trong những lĩnh vực liên quan đến đất đai vốn đã được Bộ luật Dân sự 2005 qui định.

 

Hơn nữa, cũng vì không có tư cách pháp nhân các tổ chức tôn giáo không ‘được tham gia vào các hoạt động xã hội bình đẳng với các tổ chức, cơ quan khác’.

 

Đó cũng là lý do tại sao Giáo phận Bắc Ninh đề nghị các tổ chức, chức sắc tôn giáo phải được bình đẳng trước pháp luật và được quyền mở trường học, bệnh viện như các tổ chức xã hội, cá nhân hay tổ chức nước ngoài khác.

 

Không chỉ không cho các tổ chức tôn giáo được bình đẳng trước pháp luật và trong xã hội, Dự thảo 4 còn có nhiều điều khoản cho phép chính quyền can thiệp sâu vào đời sống, sinh hoạt của các tổ chức tôn giáo – bằng ‘nhiều thủ tục rườm rà, nhiều cơ chế khắt khe, ràng buộc’, nhiều ‘quy định quá tỷ mỷ và khắt khe’ và nhiều ‘đòi hỏi vô lý, quá nặng nề và phiền toái’ – và ‘chỉ nhằm mang lại quyền lợi cho nhà cầm quyền’.

 

HĐGM và bốn giáo phận nói trên đã chỉ ra một số điều khoản như thế.

 

Chẳng hạn, Điều 32 của Dự thảo quy định các tổ chức tôn giáo chỉ được tổ chức hội nghị, đại hội theo hiến chương, điều lệ sau khi có sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền hay Điều 49 quy định các tôn giáo cử chức sắc, nhà tu hành, tín đồ tham gia hoạt động tôn giáo, khóa đào tạo tôn giáo ở nước ngoài phải có sự chấp thuận của cơ quan quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo.

Theo các giám mục, những việc làm như vậy ‘không cần sự chấp thuận của cơ quan nhà nước’ vì đó là ‘việc nội bộ của các tổ chức tôn giáo’ và là ‘vấn đề thuần túy tôn giáo’.

 

Tòa Giám mục Vinh cũng chỉ ra rằng cụm từ ‘được Nhà nước công nhận’ được sử dụng rất nhiều trong các chương về ‘Đăng ký sinh hoạt tôn giáo’, ‘Đăng ký hoạt động tôn giáo’, ‘Tổ chức tôn giáo’ và ‘Hoạt động tôn giáo’.

 

Đó cũng là lý do tại sao TGM Bắc Ninh cho rằng ‘những điều nêu trong Dự thảo 4 muốn tái lập cơ chế Xin-Cho trong các sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo’. Đây là một cơ chế ‘biến quyền tự do của con người thành những thứ quyền Nhà nước nắm trong tay và ban lại cho người dân qua những thủ tục cấp phép’.

 

Tương tự, Giáo phận Vinh nhận định Dự thảo này ‘quay trở lại quy chế Xin–Cho’, còn TGM Kontum khẳng định Dự thảo 4 vẫn ‘mang nặng tính Xin-Cho như bao năm qua’. TGM Xuân Lộc cũng thấy ‘cơ chế Xin-Cho xuyên suốt bản Dự thảo’.

 

Một sự can thiệp quá sâu, mang nặng tính Xin-Cho như vậy là không thể chấp nhận được vì như Giáo phận Bắc Ninh khẳng định: ‘Tự do tôn giáo là quyền chứ không phải là ân huệ’.

 

 

‘Một bước thụt lùi’

 

Tại cuộc họp với Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà nội ngày 20/09/2008, khi còn là Tổng Giám mục Hà Nội, Đức Tổng Giám mục Giuse Ngô Quang Kiệt cũng đã khẳng khái nêu rõ ‘tự do tôn giáo là quyền chứ không phải ân huệ Xin-Cho’.

 

Quyền căn bản ấy, như bản nhận định, góp ý của HĐGM và của TGM Bắc Ninh và Vinh chỉ ra, đã được khẳng định trong các công ước quốc tế – như ‘Tuyên ngôn quốc tế Nhân quyền’ hay ‘Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị’ của Liên hiệp quốc mà Việt Nam đã ký kết – và Hiến pháp sửa đổi năm 2013 của Việt Nam.

 

Vì vậy, các giám mục Việt Nam nhận định Dự thảo 4 đi ngược lại với quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo được Công ước, Tuyên ngôn Quốc tế và Hiến pháp Việt Nam thừa nhận.

 

Đặc biệt, theo nhận định của HĐGM và bốn TGM, thay vì đưa ra những điều khoản tiến bộ nhằm tôn trọng, bảo vệ quyền tự do tín ngưỡng và tôn giáo, Dự thảo này là ‘một bước thụt lùi so với Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo năm 2004’.

 

Chuyện chính sách, pháp luật về tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam ‘không bắt kịp đà tiến của xã hội’ và cứ tiếp tục ‘thụt lùi’, ‘tụt hậu’ không có gì quá ngạc nhiên. Nhiều người cho rằng xét về mức độ tự do, dân chủ Hiến pháp sửa đổi năm 2013 có nhiều điểm thụt lùi so với Hiến pháp 1992 và thậm chí thua xa Hiến pháp 1946.

 

Một điểm bất cập khác được các giám mục nêu ra là Dự thảo Luật tín ngưỡng, tôn giáo này có những từ ngữ mơ hồ, dễ ‘dẫn đến những lạm quyền, nhũng nhiễu, giải thích luật tùy tiện’, như cụm từ ‘theo quy định của pháp luật’. Cụm từ này cũng xuất hiện nhiều trong các văn bản pháp luật quan trọng khác của Việt Nam.

 

Vì ‘tạo ra quá nhiều thủ tục rườm rà, nhiều cơ chế khắt khe, ràng buộc, khiến các sinh hoạt tôn giáo bị cản trở’, Hội đồng Giám mục đã ‘không đồng ý’ Dự thảo 4 và đề nghị ‘soạn lại một bản dự thảo khác phù hợp với xu thế tự do, dân chủ và mang tầm vóc của xã hội tiến bộ’.

 

Hơn nữa, các giám mục Việt Nam cũng yêu cầu ‘bản dự thảo mới phải được tham khảo ý kiến từ các tổ chức tôn giáo. Đặc biệt, các tổ chức tôn giáo phải được công nhận tư cách pháp nhân và được pháp luật bảo vệ’.

 

 

Có được lắng nghe?

 

Khi gửi những kiến nghị của mình, HĐGM cũng như các Tòa Giám mục đều mong rằng những ý kiến, đóng góp của mình sẽ được chính quyền Việt Nam lắng nghe một cách nghiêm túc và qua đó có những điều chỉnh thích hợp.

 

Có thể nói không chỉ người Công giáo Việt Nam mà bất cứ ai muốn Việt Nam thực sự dân chủ, tự do, phồn thịnh cũng có mong ước đó. Đất nước chỉ có thể phát triển theo hướng đó khi mọi người trong xã hội được bình đẳng, tự do và quyền lợi của họ được pháp luật tôn trọng, bảo đảm.

 

Nhưng liệu những góp ý chân thành, thẳng thắn đó sẽ được giới hữu trách Việt Nam đón nhận?

Trong văn thư góp ý của mình, TGM Kontum cho rằng chính quyền Việt Nam kêu gọi góp ý cho Dự thảo này chỉ vì muốn tỏ ‘vẻ dân chủ’ và những ý kiến đóng góp sẽ ‘vô ích’ vì ngay cả những góp ý cho Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 (nay là Hiến pháp sửa đổi 2013) – trong đó có kiến nghị của HĐGM Việt Nam – ‘đâu có được lắng nghe’.

 

Nhân định bi quan đó của Giáo phận Kontum không phải là không có cơ sở vì nếu dựa vào những chính sách, luật pháp được ban hành gần đây, có thể dễ dàng nhận thấy chính quyền Việt Nam vẫn muốn giới hạn các quyền tự do nói chung và tự do tín ngưỡng, tôn giáo nói riêng và tìm cách can thiệp sâu vào các sinh hoạt, hoạt động của các tổ chức dân sự, tôn giáo.

 

Một điều nữa cho thấy chính quyền Việt Nam tiến hành lấy ý kiến cho Dự thảo này chỉ có lệ là thời hạn góp ý Dự thảo quá ngắn dù như TGM Xuân Lộc nhận định ‘đây là một văn bản luật quan trọng, có liên hệ thiết thực tới đời sống của một số rất lớn, nếu không nói là đại đa số người dân’.

 

Trang mạng của Giáo phận Kontum có đăngcông văn gửi các tôn giáovề việc góp ý Dự thảo 4 của Bộ Nội vụ – Ban Tôn giáo Chính phủ. Công văn này được ký ngày 10/04/2015 và hạn để gửi ý kiến là ngày 05/05/2015. Trong bản góp ý của mình, TGM Kontum cho biết chỉ nhận được công văn ngày 22/04/2015.

 

Công văn đó còn có câu ‘Hết thời hạn trên, nếu không nhận được văn bản góp ý của Quý vị xin được hiểu là đã đồng ý với dự thảo Luật’.

 

Thời gian sẽ cho biết chính quyền Việt Nam có nghiêm túc tiếp thu những ý kiến đóng góp của Giáo hội Công giáo hay như Tòa Giám mục Kontum nhận định tất cả mọi chuyện đã được quyết định và góp ý chỉ ‘vô ích’.

 

TS. Đoàn Xuân Lộc

Nguồn: Lam Hồng

                                                              JB Nguyễn Hữu Vinh 

 

Phần I - Nối giáo cho giặc

 

Ngày 6/4/2015, báo chí nhà nước đưa tin: "Xô xát ở Hà Tĩnh, 10 chiến sĩ công an bị thương". Đọc bản tin này, người ta nhận thấy hình như, cuộc xô xát đó, chỉ có công an bị thương? Bản tin viết: "Biết tin người dân kéo ra ngăn không cho công nhân thi công đường điện, chính quyền xã đã báo với cơ quan cấp trên. Khi lực lượng chức năng được huy động đến bảo vệ công trường thì xảy ra xô xát với người dân". Với cách đưa tin như vậy, người ta biết được rằng lực lượng công an chỉ được điều động khi có người dân đến ngăn cản việc thi công?

 

Gần một tháng sau khi xảy ra sự việc, chúng tôi đã đến Giáo xứ Dũ Lộc, thuộc xã Kỳ Trinh, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh thì sự việc hoàn toàn khác.

 

 

Từ mối đe dọa nguồn sống của bãi xỉ than nhiệt điện Vũng Áng

 

Xã Kỳ Trinh, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh có thôn Hòa Lộc là thôn toàn tòng công giáo với 1.800 giáo dân, một xứ đạo từ lâu đời được xây dựng ở đây với bao công sức, xương máu của cha ông họ ở vùng đất khô cằn nắng cháy này. Người dân ở đây hiền lành, chất phác và chịu khó cần cù lam lũ từ bao đời nay sống thuận hòa êm đẹp. Những cánh đồng lúa bên cạnh những ao đìa nuôi thủy sản nước lợ như tôm, cua kết hợp nguồn lợi thủy sản đã đảm bảo đời sống yên bình cho họ xưa nay.

 

Bỗng nhiên, vùng Vũng Áng thuộc huyện Kỳ Anh được bán cho Tàu với thời hạn 70 năm đã làm xáo trộn cuộc sống của họ cũng như cả vùng đất yên bình trong khu vực trọng yếu của đất nước này. Trong dự án đó, hạng mục Nhà máy nhiệt điện Vũng Áng đã quy hoạch bãi đổ xỉ than ngay cạnh bên làng của Giáo xứ Dũ Lộc. Bãi xỉ than chiếm của dân một diện tích 131 ha, chiều cao của bãi xỉ 30 mét. Công suất của bãi xỉ là hơn một triệu tấn xỉ than mỗi năm. Nơi gần nhất của bãi xỉ cách nhà dân chỉ 20m, chỗ xa nhất cũng chỉ có 500 mét.

 

 

Hình

Một trong 3 nhà máy nhiệt điện ở Vũng Áng. Hình: Internet.

 

Không chỉ có bãi xỉ than, ngay tại khu vực gần cầu Hòa Lộc, một đập chắn nước được quy hoạch xây dựng ngay sát làng. Điều này đe dọa nguồn sống bằng hải sản, đầm đìa nuôi tôm cá cũng như chất thải của cả khu vực đổ về cho người dân ở đây được hưởng. Ngoài ra, là sự lụt lội và sự đe dọa đời sống mỗi khi xả đập hoặc có sự cố nào đó như thường xảy ra.

Nói tóm lại, đời sống người dân nơi đây như đã được đặt trước một tương lai hết sức bấp bênh và mờ mịt.

 

Kể từ đó, người dân sống bất an, ngày đêm như ngồi trên đống lửa vì sự đe dọa đến cuộc sống của họ và con cháu họ sau này.

 

Từ những năm 2010, người dân Dũ Lộc đã gửi đơn kêu cứu khắp nơi, đề nghị các cơ quan và chính phủ nghiên cứu lại việc đặt bãi thải nhà máy nhiệt điện Vũng Áng, bởi nếu được xây dựng, sẽ triệt môi trường sống của họ.

 

Ngày 27 tháng 12 năm 2010, một lá đơn tập thể toàn dân ký đã gửi đến các cấp từ Tỉnh đến Trung ương và cả giáo quyền.

 

Lá đơn tập thể đã nêu rõ tác hại của việc ảnh hưởng đến môi trường rõ ràng như sau: " Có rất nhiều chất độc hại trong xỉ than: Theo các tài liệu mà chúng tôi có được và nhất là qua tài liệu mà cán bộ huyện Kỳ Anh gửi kèm để tham khảo thì trong xỉ than có rất nhiều chất độc hại: chẳng hạn như trong xỉ than có chứa một số kim loại nặng có độc tính cao (Mn, Cr, Cu2, Hg2, As, Pb,…), nước trong bãi xỉ thường có hàm lượng cặn, kim loại độ cứng cao, độ Oxy hoà tan giảm và chứa nhiều các khoáng chất như SO2, HCO3, CL, CO3 … 

 

Nếu nước trong bãi xỉ tràn ra môi trường do nguyên nhân nào đó như tràn đập chắn xỉ, vỡ đập, thấm qua đập…) sẽ gây ô nhiễm môi trường nước biển khu vực. Tác hại của các khí Oxít(SOx, NOx) rất nguy hiểm đối với sức khoẻ con người…, rồi đến ô nhiểm bụi từ xỉ than và nước ngầm. Bãi thải xỉ than nằm đầu ngọn gió đông-nam và đầu nguồn nước chảy với độ cao so với mặt bằng nhà dân chếch khoảng 2-3 m thì không thể tránh được tầng nước ngầm. Cũng theo tài liệu: Trong xỉ than có chất Lưu huỳnh và cả chất Thuỷ Ngân sẽ ngấm theo dòng nước ngầm và có thể đi vào các giếng nước của dân. Đây là những nguy cơ nhã tiền và không thể tránh khỏi".

 

Chính quyền và nhà đầu tư không có các biện pháp có thể khắc phục được hậu quả: Như trên đã nói, hậu quả ô nhiễm môi trường là rất nặng nề và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ người dân, sự sống và giống nòi nhưng khi đã xẩy ra ô nhiễm thì chắc chắn hậu quả lúc đó là khôn lường và không thể khắc phục được. Bản thân chính quyền và nhà đầu tư chưa dự kiến hết các tác hại của bãi xỉ than và vì thế cũng chưa đưa ra được các biện pháp dự phòng, thậm chí còn cho rằng không có ô nhiễm".

 

Sở dĩ, họ phản ứng bởi họ đã có kinh nghiệm về những dự án, những công trình của nhà nước như sau: 

 

"Thực tiễn tại địa phương này cách đây 6 năm nhà nước làm dự án nước lấy từ núi để cung cấp cho dân qua các bể chứa với kinh phí 500 triệu đồng. Dự án hoàn thành được hơn một tháng thì đã rò rĩ và rồi chưa đầy 2 tháng thì tất cả các bể không còn chứa được một giọt nước nào đành phải bỏ hoang. Và cuối cùng không ai chịu trách nhiệm để xử lý. Đây mới chỉ là một dự án nhỏ chưa phải là dự án lớn mà còn như thế thì liệu cấp chính quyền xử lý như thế nào nếu bãi xỉ than ô nhiễm với hậu quả lớn hơn rất nhiều lần".

 

Lẽ ra, nếu có một nhà nước, một chính quyền "Của dân, do dân, vì dân" thì chắc chắn không ai không thấy những tiếng kêu chính đáng của người dân cần phải khẩn trương được giải tỏa và đáp ứng. Thế nhưng, những tiếng kêu của họ cứ như đá ném ao bèo và không được nơi nào đếm xỉa.

 

Chính vì thế, người dân nơi đây đã có những phản ứng khá mạnh: "Chúng tôi không có ý thức chống lại chính quyền và nhà đầu tư nhưng chúng tôi không thể làm ngơ trước việc môi trường, sức khoẻ con người và nòi giống bị đe doạ và huỷ hoại. Vì thế, toàn thể giáo dân sẽ không đồng ý để dự án được triển khai ký dự án chưa thực sự khả thi về bảo vệ môi trường, môi sinh."

 

Khi nhà nước đưa những đội đo đạc về để đo đất, cắm mốc ruộng của họ, thậm chí cho cán bộ vào tuyên truyền, chia rẽ họ, giáo dân đã nhất loạt tẩy chay. Đã có những lúc, nhà nước đưa công an đến nhằm uy hiếp họ nhưng không có tác dụng.

 

Nhà nước giải thích rằng thì là bãi xỉ than sẽ không gây ô nhiễm môi trường, sẽ dùng để sản xuất gạch không nung, sẽ thế nọ, sẽ thế kia... nhưng không hề dám cam kết và khảng định điều họ nói.

Kết quả là những lời hứa được đưa ra, rằng sẽ đưa những hộ dân nơi đây đến khu vực tái định cư, để đảm bảo cuộc sống của họ không bị đe dọa bởi bãi thải của nhà máy. Thậm chí, một khu vực đã được chỉ định để lập khu tái định cư cho họ nhưng rồi bỏ dở khi mới san ủi được một phần rồi thôi.

Cứ thế, người dân sống trong sự nơm nớp, lo sợ cho đời sống của mình, cho tương lai con cái của mình và cho toàn thể cộng đồng đã hình thành và xây dựng bằng xương máu của họ bao đời nay.

 

 

Nhãn tiền vụ Bình Thuận hôm nay

 

Chiều 15/4, trên quốc lộ 1A đoạn qua xã Vĩnh Tân, huyện Tuy Phong (Bình Thuận) hàng trăm người dân địa phương tiếp tục dùng bàn ghế, đá, gạch làm chướng ngại vật đưa ra giữa lòng đường chặn xe để phản đối Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 gây ô nhiễm môi trường. Người dân đã phải dùng đến bom xăng để chống lại việc nhà cầm quyền cho công an đến trấn áp họ. Việc biểu tình phản đối của người dân, đã khiến dòng xe cộ trên đường Quốc lộ 1A ùn tắc dài đến 50 km.

 

Sở dĩ có điều đó, là những người dân ở đây đã không thể chịu đựng nổi sự ô nhiễm của nhà máy nhiệt điện do Trung Quốc xây dựng ở đây, mạng bụi bặm đến cho mọi ngõ ngách đời sống người dân. Điều ai cũng có thể thấy, là sự ô nhiễm đến nguồn nước, không khí và mọi mặt của cuộc sống của họ bị đe dọa hết sức nghiêm trọng.

 

Nhà nước lại dùng con bài cảnh sát, công cụ, công quyền, phát loa... để trấn áp người dân. Nhưng, khi dồn người dân đến đường cùng, không còn con đường nào để sống, thì họ chỉ còn mỗi cách duy nhất là phản kháng. Sự đồng lòng của người dân và sự chú ý của công luận đã đặt nhà nước vào sự lúng túng. Cuối cùng, họ đành phải chấp nhận dừng việc vận chuyển xỉ nhiệt điện, thi hành các biện pháp để người dân nguôi giận.

 

Sau đó, nguyên nhân được xác định là do khi xây dựng nhà máy nhiệt điện, nhà nước đã không lường trước được hậu quả của việc phát tán tro xỉ ảnh hưởng đến đời sống người dân. Và thế là... huề.

 

Cách duy nhất có thể làm, lại là di chuyển dân, coi như mọi việc đã rồi và đó là cách hữu hiệu nhất để buộc người dân rời khỏi nơi chôn rau cắt rốn bao đời với bao nhiêu tài sản, vườn tược, cây cối cũng như mọi nếp sống văn hóa của họ một cách nhanh chóng.

 

 

Tương lai của Dũ Lộc ngày mai

 

Nhiệt điện Vũng Áng gồm 3 nhà máy được xây dựng đã gần hoàn thành, cũng lại là một nhà máy nhiệt diện do Trung Quốc xây dựng. Ở khu Vũng Áng mà nhà cầm quyền đã bán cho Tàu 70 năm này, tất cả từ điện, đường, đất, nước, và bến cảng... đều được bán trọn. Ở đó, người Tàu xây dựng trong một khu đất mấy chục km vuông biệt lập. Họ đào hào sâu 10m, rộng 10m và có hàng rào bên ngoài. Người dân không được lai vãng đến trong vùng đó. Nói cách khác, đó như một vùng Tô giới của Tàu ngay tại điểm yếu huyệt nhất của Việt Nam. Hậu quả của khu CN Vũng Áng này đối với đất nước như thế nào, nhiều người đã phân tích. Riêng đối với người dân xung quanh, nó cũng đã gây biết bao tai họa.

 

Trước những tiếng kêu của người dân Dũ Lộc, nhà cầm quyền đã không đếm xỉa đến những ý kiến, nguyện vọng chính đáng của họ mà hình thành một quan niệm coi người dân như kẻ thù.

Những công trình đe dọa cuộc sống của họ vẫn được lập dự án, được xây dựng bất chấp sự phản đối. Một đập chắn xả nước ngay trước của Dũ Lộc đe dọa việc sinh tồn và sản xuất của người dân đã được triển khai.

 

Những dự án, công trình của nước ngoài được tiếp tay của nhà cầm quyền nhưng lại triệt đường sống của người dân, thì điều đó chẳng khác gì việc "nối giáo cho giặc" mà cha ông ta thường nhắc nhở.

 

Nếu như, nhà cầm quyền Bình Thuận đã thành công trong việc xây dựng xong nhà máy nhiệt điện của Trung Quốc, đẩy đời sống người dân vào chỗ tiêu vong bởi ô nhiễm môi trường, thì ở Dũ Lộc, Kỳ Trinh, Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, người dân đã sớm ý thức được quyền sống của mình cũng như hậu họa của việc đó và đã có những phản ứng dữ dội.

 

Nhưng, cũng nếu như nhà cầm quyền Bình Thuận còn biết - theo lời công chủ tịch Tỉnh nói - rằng họ đã không dùng bạo lực khi người dân đang phẫn nộ, thì ở Hà Tĩnh, nhà cầm quyền đã chủ động dùng bạo lực đối với người dân ngay từ đầu trong vụ việc ngày 6/4/2015.

 

(Còn nữa)

 

Hà Tĩnh, ngày 2/5/2015

 J.B Nguyễn Hữu Vinh

Theo: Blog RFA

at 5/10/2015