Toàn văn Bài giảng đầu tiên của Đức Giáo hoàng Lêô XIV

Đức Kitô, Trung tâm của Đức tin và Sứ vụ Giáo hội

Đức Giáo hoàng Lêô XIV khẳng định Chúa Kitô là Con Thiên Chúa hằng sống, ngài nhấn mạnh vai trò của Giáo hội trong việc loan báo Tin Mừng và sứ vụ khiêm nhường của Đấng Kế vị Thánh Phêrô trong một thế giới đầy thách thức. Đức Giáo hoàng Lêô XIV đã giảng bài này trong Thánh Lễ “Missa Pro Ecclesia A Romano Pontifice” ^[1] cùng với Hồng y đoàn tại Nhà nguyện Sistine vào ngày 9 tháng 5.

1/ Nhận biết những kỳ công của Chúa

Lòng biết ơn và lời mời gọi cộng đoàn nhận ra phúc lành của Thiên Chúa.

Tôi xin bắt đầu bằng một lời tiếng Anh, sau đó phần còn lại sẽ bằng tiếng Ý. Nhưng tôi muốn lặp lại lời từ Thánh vịnh đáp ca: “Tôi sẽ hát bài ca mới dâng Chúa, vì Người đã thực hiện những kỳ công.” Và quả thật, không chỉ với tôi, mà với tất cả chúng ta, các anh em Hồng y thân mến. Khi chúng ta cử hành sáng nay, tôi mời gọi anh em nhận ra những kỳ công mà Chúa đã thực hiện, những phúc lành mà Chúa tiếp tục tuôn đổ trên tất cả chúng ta. Qua thừa tác vụ của Thánh Phêrô, anh em đã gọi tôi mang lấy Thánh giá ấy và được chúc phúc với sứ vụ ấy. Và tôi biết rằng tôi có thể trông cậy vào từng người trong anh em để cùng bước đi với tôi khi chúng ta tiếp tục hành trình như một Giáo hội, như một cộng đoàn những người bạn của Chúa Giêsu, như những tín hữu, để loan báo Tin Mừng, để công bố Phúc Âm.

2/ Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống

Đức tin của Thánh Phêrô và gia sản của Giáo hội.

[Bằng tiếng Ý]

“Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16:16) [2]. Trong những lời này, Thánh Phêrô, khi được Thầy hỏi, cùng với các môn đệ khác, về đức tin của mình vào Người, đã diễn tả gia sản mà Giáo hội, qua sự kế vị tông đồ, đã gìn giữ, đào sâu và truyền lại trong suốt hai ngàn năm.

Chúa Giêsu là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống: Đấng Cứu Độ duy nhất, Đấng duy nhất mạc khải dung nhan của Chúa Cha.

Nơi Người, Thiên Chúa, để trở nên gần gũi và dễ tiếp cận với con người, đã mạc khải chính mình qua ánh mắt đầy tin cậy của một trẻ thơ, qua tâm trí sống động của một người trẻ, và qua những nét trưởng thành của một người trưởng thành (x. Gaudium et Spes, số 22), cuối cùng hiện ra với các môn đệ sau khi phục sinh với thân thể vinh quang. Như vậy, Người đã chỉ cho chúng ta một mẫu gương về sự thánh thiện con người mà tất cả chúng ta có thể noi theo, cùng với lời hứa về một định mệnh vĩnh cửu vượt qua mọi giới hạn và khả năng của chúng ta.

3/ Hồng ân và con đường cứu độ

Vai trò của Giáo hội trong việc công bố ơn cứu độ và thánh thiện.

Thánh Phêrô, trong câu trả lời của mình, hiểu được cả hai điều này: hồng ân của Thiên Chúa và con đường phải theo để để cho hồng ân ấy biến đổi. Đó là hai khía cạnh không thể tách rời của ơn cứu độ, được ủy thác cho Giáo hội để công bố vì lợi ích của nhân loại. Quả thật, chúng được ủy thác cho chúng ta, những người được Người chọn trước khi được hình thành trong lòng mẹ (x. Gr 1:5), được tái sinh trong nước Rửa Tội và, vượt qua những giới hạn của chúng ta và không nhờ công trạng của riêng mình, được đưa đến đây và được sai đi từ đây, để Tin Mừng được rao giảng cho mọi thụ tạo (x. Mc 16:15).

Cách đặc biệt, Thiên Chúa đã gọi tôi, qua sự bầu chọn của anh em, để kế vị Hoàng tử các Tông Đồ, và đã ủy thác kho tàng này cho tôi để, với sự trợ giúp của Người, tôi có thể là người quản lý trung thành (x. 1 Cr 4:2) vì lợi ích của toàn thể Nhiệm Thể Giáo hội. Người đã làm điều đó để Giáo hội ngày càng trở nên một thành phố đặt trên núi (x. Kh 21:10), một con tàu cứu độ lướt qua dòng nước của lịch sử, và một ngọn hải đăng soi sáng những đêm tối của thế giới này. Và điều này không phải nhờ sự tráng lệ của các công trình hay sự vĩ đại của các tòa nhà – như những công trình vĩ đại xung quanh chúng ta – mà nhờ sự thánh thiện của các thành viên. Vì chúng ta là dân mà Thiên Chúa đã chọn làm của riêng Người, để chúng ta loan truyền những kỳ công của Đấng đã gọi chúng ta từ bóng tối ra ánh sáng kỳ diệu của Người (x. 1 Pr 2:9).

4/ Thế giới hôm nay: Thách thức của đức tin

Hai thái độ đối với Chúa Giêsu và nhu cầu truyền giáo trong thế giới hiện đại.

Thánh Phêrô tuyên xưng đức tin của mình để trả lời một câu hỏi cụ thể: “Người ta nói Con Người là ai?” (Mt 16:13). Câu hỏi này không hề tầm thường. Nó liên quan đến một khía cạnh thiết yếu của thừa tác vụ chúng ta, đó là thế giới chúng ta đang sống, với những giới hạn và tiềm năng, những câu hỏi và niềm tin của nó.

“Người ta nói Con Người là ai?” Nếu chúng ta suy ngẫm về cảnh này, chúng ta có thể tìm thấy hai câu trả lời khả dĩ, thể hiện hai thái độ khác nhau.

Trước tiên, có câu trả lời của thế gian. Thánh Mátthêu kể rằng cuộc đối thoại giữa Chúa Giêsu và các môn đệ diễn ra tại thị trấn xinh đẹp Caesarea Philippi, nơi có những cung điện xa hoa, nằm trong một cảnh quan thiên nhiên tuyệt đẹp dưới chân núi Hermon, nhưng cũng là nơi diễn ra những mưu đồ quyền lực tàn nhẫn và những cảnh phản bội, bất trung. Bối cảnh này nói với chúng ta về một thế giới coi Chúa Giêsu là một người hoàn toàn không đáng kể, cùng lắm chỉ là một người có cách nói và hành động khác thường và nổi bật. Vì thế, khi sự hiện diện của Người trở nên phiền hà vì những yêu cầu về sự trung thực và những đòi hỏi đạo đức nghiêm khắc, “thế gian” này sẽ không ngần ngại loại bỏ và tiêu diệt Người.

Sau đó, có một câu trả lời khác khả dĩ cho câu hỏi của Chúa Giêsu: câu trả lời của những người bình thường. Đối với họ, người Nadarét không phải là kẻ lừa đảo, mà là một người ngay thẳng, một người can đảm, nói hay và nói đúng, giống như các ngôn sứ vĩ đại khác trong lịch sử Israel. Đó là lý do họ đi theo Người, ít nhất là khi họ có thể làm điều đó mà không gặp quá nhiều rủi ro hay bất tiện. Tuy nhiên, đối với họ, Người chỉ là một con người, và vì thế, trong những lúc nguy hiểm, trong cuộc khổ nạn của Người, họ cũng bỏ rơi Người và ra đi trong thất vọng.

5/ Sự phù hợp của các thái độ trong thời đại hôm nay

Những thách thức của thế giới hiện đại đối với đức tin Kitô giáo.

Điều đáng chú ý về hai thái độ này là sự phù hợp của chúng trong thời đại hôm nay. Chúng thể hiện những quan niệm mà chúng ta có thể dễ dàng nghe thấy từ miệng của nhiều người trong thời đại chúng ta, dù về bản chất là giống nhau, nhưng được diễn đạt bằng những ngôn ngữ khác nhau.

Ngay cả ngày nay, cũng có nhiều bối cảnh mà đức tin Kitô giáo bị coi là điều phi lý, chỉ dành cho những người yếu đuối và kém thông minh. Những bối cảnh nơi người ta ưa chuộng những an toàn khác, như công nghệ, tiền bạc, thành công, quyền lực, hay khoái lạc.

Đây là những bối cảnh mà việc rao giảng Tin Mừng và làm chứng cho chân lý của nó không hề dễ dàng, nơi các tín hữu bị chế giễu, chống đối, khinh miệt hoặc cùng lắm là được dung thứ và thương hại. Tuy nhiên, chính vì lý do này, chúng là những nơi mà sự hiện diện truyền giáo của chúng ta lại vô cùng cần thiết. Sự thiếu đức tin thường đi kèm với sự mất ý nghĩa trong cuộc sống, sự bỏ bê lòng thương xót, những vi phạm kinh hoàng đối với phẩm giá con người, khủng hoảng gia đình và rất nhiều vết thương khác đang làm khổ xã hội chúng ta. Và những điều này không hề ít.

Ngày nay cũng vậy, có nhiều bối cảnh mà Chúa Giêsu, dù được đánh giá cao như một con người, bị giản lược thành một dạng lãnh đạo lôi cuốn hay siêu nhân. Điều này không chỉ đúng với những người không tin mà còn với nhiều Kitô hữu đã chịu phép Rửa, những người vì thế cuối cùng sống, ở mức độ này, trong tình trạng vô thần thực tiễn.

6/ Sứ vụ của Giáo hội: Lặp lại lời tuyên xưng của Thánh Phêrô

Lời mời gọi cá nhân và cộng đoàn sống đức tin và loan báo Tin Mừng.

Đây là thế giới đã được ủy thác cho chúng ta, một thế giới mà, như Đức Giáo hoàng Phanxicô đã dạy chúng ta nhiều lần, chúng ta được mời gọi làm chứng cho đức tin vui tươi của chúng ta vào Chúa Giêsu, Đấng Cứu Độ. Vì thế, điều thiết yếu là chúng ta cũng phải lặp lại, cùng với Thánh Phêrô: “Thầy là Đức Kitô, Con Thiên Chúa hằng sống” (Mt 16:16).

Điều thiết yếu là thực hiện điều này, trước hết, trong mối quan hệ cá nhân của chúng ta với Chúa, trong sự dấn thân cho hành trình hoán cải hằng ngày. Sau đó, thực hiện điều này như một Giáo hội, cùng nhau cảm nghiệm lòng trung thành của chúng ta với Chúa và mang Tin Mừng đến với mọi người (x. Lumen Gentium, số 1).

7/ Vai trò của Đấng Kế vị Thánh Phêrô

Sứ vụ khiêm nhường của Đức Giáo hoàng trong việc chủ trì trong đức ái.

Tôi nói điều này trước hết với chính mình, với tư cách Đấng Kế vị Thánh Phêrô, khi tôi bắt đầu sứ vụ làm Giám mục Rôma và, theo cách diễn đạt nổi tiếng của Thánh Ignatiô Antiôkhia, được mời gọi chủ trì trong đức ái đối với Giáo hội hoàn vũ (x. Thư gửi tín hữu Rôma, Lời mở đầu) ^[2]. Thánh Ignatiô, người bị xiềng xích dẫn đến thành này, nơi ngài sắp chịu hy sinh, đã viết cho các Kitô hữu ở đó: “Rồi tôi sẽ thực sự là môn đệ của Chúa Giêsu Kitô, khi thế gian không còn thấy thân xác tôi nữa” (Thư gửi tín hữu Rôma, IV, 1). Thánh Ignatiô đang nói về việc bị thú dữ xé xác trong đấu trường—và điều đó đã xảy ra—nhưng lời ngài áp dụng chung hơn cho một cam kết không thể thiếu đối với tất cả những ai trong Giáo hội thực thi một thừa tác vụ quyền bính. Đó là bước sang một bên để Chúa Kitô được tỏ hiện, làm cho mình trở nên nhỏ bé để Người được biết đến và được tôn vinh (x. Ga 3:30), tận hiến mình đến cùng để mọi người có cơ hội nhận biết và yêu mến Người.

Xin Thiên Chúa ban cho tôi ân sủng này, hôm nay và mãi mãi, qua sự chuyển cầu đầy yêu thương của Mẹ Maria, Mẹ Giáo hội.