Câu chuyện đôi đũa thông minh.

Ðũa có lẽ đã phát triển từ thời cổ đại ở Trung Hoa khoảng đời nhà Thương, tức là khoảng 1,766 đến 1,122 trước Công nguyên. Bằng cớ sớm nhất trong khảo cổ học là sáu đôi đũa làm bằng đồng, dài 26cm (10inc) và rộng 1.1 đến 1.3cm, được tìm thấy ở tỉnh Hà Nam, được khẳng định khoảng 1,200 năm trước Công nguyên. Văn bản đầu tiên nhắc đến đôi đũa xuất hiện vào khoảng thế kỷ thứ 3 trước Công Nguyên.
Wikipedia giải thích có lẽ cây đũa đầu tiên được sử dụng để nấu nướng hơn là để ăn. Phải mãi đến thời nhà Hán thì đũa mới trở thành một dụng cụ để gắp thức ăn. Nhưng phải đến nhà Minh thì việc sử dụng đũa mới phổ biến.

Ðũa cũng thay đổi hình dạng tùy theo quốc gia. Tuy phát xuất từ Trung Hoa, đũa thay đổi khi được xuất cảng sang các nước khác.

Ðũa ở Tàu là dài nhất, thường khoảng 25cm, vuông hay tròn một đầu còn đầu kia có thể rộng, bằng hay nhọn. Ðũa Tàu được làm bằng đủ loại vật dụng nhưng thông dụng nhất ngày nay là đũa làm bằng melamine.



Truyền thống đũa Hàn làm bằng đồng hay bạc. Nhiều đôi đũa kim loại của Hàn quốc được chạm trổ ở chỗ cầm tay. Và thường bao giờ cũng đi đôi với cái muỗng nhỏ. Ở Viện bảo tàng Victoria & Albert ở Luân Ðôn, trong khu triển lãm Hàn Quốc, còn có một đôi đũa và muỗng nhỏ bằng bạc chạm trổ tinh vi của một vị tướng được đặt trong một cái túi đeo ngay cổ của các quân nhân ra trận.

Ðũa Việt Nam ta thì đầu tuy có chuốt nhỏ lại nhưng không nhọn hoắt. Truyền thống Việt Nam cho đũa gỗ mun là tốt nhất vì gỗ này càng rửa càng bóng. Ngày nay thì toàn là mun dỏm vì hẳn cây mun đã bị đốn sạch rồi. Việt Nam chúng ta cũng có lẽ là quốc gia duy nhất có đũa cả để xới cơm. Ðũa cả, như chúng ta đều biết rộng bản và dẹp cho dễ quệt cơm.

Nhưng chả bao giờ có ai nghĩ đến cải tiến đôi đũa cả. Thế mà mới đây Baidu, một địa chỉ tương đương với Google ở Trung Cộng, đã loan tin là họ đã “upgrade” đôi đũa để biến nó thành một thứ kỹ thuật hitech. Thành ra cũng như chúng ta có smart phone, nay Baidu nói họ đã phát minh ra đũa smart.

Baidu loan báo là sở dĩ sản xuất ra đôi đũa “thông minh” này là để cho nó trở thành “Thành trì cuối cùng” để bảo vệ cho sức khỏe của thực khách ở Trung Quốc chống lại những thứ như “dầu ăn nước cống”, hay là các loại thực phẩm kinh hồn khác.

Dầu nước cống, hẳn ai trong chúng ta cũng biết, là loại dầu ăn rẻ tiền làm lậu được chế ra từ các loại dầu thải ra từ các chảo dầu phế thải của các nhà hàng, những ống cống gần nhà hàng và gần các tiệm đồ tể xả thịt. Mới năm ngoái thôi, hơn 20 người đã đi tù ở Trung quốc, hai người bị đến tù chung thân, trong một cuộc ruồng bố về việc sản xuất và bán các loại dầu bẩn thỉu này.

Cái đôi đũa mới, có tên là Kuaisou, sẽ cho phép thực khách tự mình bảo đảm là thực phẩm mình ăn được an toàn. Ðược gắn vào đó một số sensor điện tử sẽ bật đèn đỏ khi đụng phải những thứ dầu mà có hơn 25% của một chỉ số cho biết độ tươi của nó. Ðó là nếu chúng ta tin vào Baidu.

Những dữ kiện được đôi đũa smart nhận được sẽ được chuyển sang cho thực khách qua cái smartphone, và dĩ nhiên sẽ phải qua một cái app, một cái ứng dụng đặc biệt. Ðôi đũa này, Baidu khoe, có thể đọc được nhiều cách để xem là thức ăn có tươi không, đo độ acid và các chất dinh dưỡng khác, cũng vẫn theo Baidu. 

baidu-kuaisou-chopsticks

Loại đũa thông minh mới do Tập đoàn Baidu sáng chế

Ðiều đáng sợ hơn nữa là sở dĩ những nhà sản xuất sữa biết được “mánh lới” này là nhờ một bản nghiên cứu của các vị trong Hàn lâm viện Khoa học cho biết là sữa thêm melamine sẽ đo được độ nitrogen cao. Ðo độ chất đạm trong thực phẩm vốn đơn giản nhất là đo độ nitrogen. Tổ chức Y tế Thế Giới WHO đã gọi vụ này là vụ lớn nhất về an toàn thực phẩm mà họ đã phải đối phó trong những năm gần đây. Một phát ngôn nhân của WHO nói là mức độ của vấn đề chứng minh là “rõ ràng đây không phải là một vụ đơn lẻ, mà một hoạt động đại trà cố tình để đánh lừa người tiêu thụ đơn giản chỉ vì lợi ngắn hạn.” WHO nói rằng cuộc khủng hoảng về niềm tin trong người tiêu thụ ở Hoa lục sẽ khó mà vượt qua.

Mà quả thật thế. Một trong những khách hàng của Baidu, khi được hỏi nghĩ sao về những đôi đũa “thông minh” đã thản nhiên trả lời “Tôi nghĩ nếu chúng ta dùng loại đũa này ở nước chúng ta thì rút cuộc chỉ có chết đói mất thôi.”

Chí lý lắm thay.