| Nhà Nước Hồi Giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) thông báo một Nhà Nước Hồi Giáo đã được thành lập trên lãnh thổ kéo dài từ thành phố Aleppo ở miền tây bắc Syria đến tỉnh Diyala ở đông bắc Iraq, và Abu Bakr al-Baghdadi, lãnh tụ của nhóm, sẽ trở thành “Caliph Ibrahim”, tức “Giáo Chủ Hồi Giáo”. Kể từ nay, ISIL sẽ có tên chính thức là Nhà Nước Hồi Giáo (Islamic State), bỏ đi chữ Iraq và Cận Đông. Ông yêu cầu các tín đồ Hồi Giáo trên khắp thế giới thần phục.
Abu Muhammad al-Adnani xác định: “Sự tồn tại hợp pháp của tất cả các tiểu vương quốc, nhà nước và tổ chức sẽ bị xóa bỏ với quyền cai trị ngày càng mở rộng của Giáo Chủ Hồi giáo.” Nói cách khác, tổ chức ISIL quyết định thành lập một đế chế Hồi Giáo bao gồm tất cả các nước và tổ chức Hồi Giáo trên thế giới gióng như một vài lãnh tụ Hồi Giáo đã làm trong lịch sử.
Trước hết, chúng tôi sẽ trình bày qua về Nhà Nước Hồi Giáo và trong quá khứ các nhà nước này đã hình thành và hoạt động như thế nào, sau đó chúng tôi sẽ nói về tham vọng điên cuồng của nhóm ISIL và đường lối mà Hoa Kỳ cũng như các nước Tây phương đang thực hiện để kiềm chế sức mạnh và tham vọng điên cuồng của một số lãnh tụ và tổ chức Hồi Giáo.
VÀI NÉT VỀ NHÀ NƯỚC HỒI GIÁO
Nhà nước Hồi giáo, tiếng Anh gọi là “Islamic caliphate”, là một khối Hồi Giáo được lãnh đạo bởi người kế vị của tiên tri Muhammad. Người kế vị này được gọi là “Caliph”, thường được dịch là “Giáo Chủ Hồi Giáo”, có quyền lãnh đạo cả về tôn giáo lẫn chính trị trên toàn thế giới, bất chấp biên giới hay lãnh thổ. Nhà Nước Hồi Giáo được cai trị bằng luật Sharia nghiêm nhặt. Quyền lực và thẩm quyền của Caliph là tuyệt đối.
Sau khi tiên tri Muhammad qua đời năm 632 tại Mecca, tiên tri Abu Bakr (632-634) kế vị. Tiếp theo, tiên tri Umar I (634-644) đã được bầu làm Caliph để thay thế ông. Trong thời kỳ này Hồi Giáo đã chinh phục được Syria, Palestine, Ai Cập, một phần của Bắc Phi và bắt đầu tấn công vào Iran. Sau đó, chức giáo chủ được truyền cho Ali, người anh em họ và là con rễ của Muhammad, nhưng với những điều kiện mà ông không thể chấp nhận, nên chức Caliph được truyền qua cho Uthman (644-656), người đã hoàn tất cuộc lật đổ triều đại Sassanids ở Iran vào năm 651. Nhưng rồi Uthman đã bị phe ủng hộ Ali ám sát. Nội chiến xảy ra sau đó, Ali và con trai cả của ông là Hassan cũng đã bị sát hại sau một thời gian ngắn giữ chức Caliph. Mu'awaiya, anh rễ của Muhammad lên cầm quyền tuyên bố mình là Caliph đầu tiên (661-680) của thế hệ Đế chế Umayyad (661-750). Ông dời thủ đô từ Mecca đến Damascus.
Sau đế chế Umayyad, Abu l'Abbas, hậu duệ của Abbas, một người chú của Muhammad, trở thành Caliph đầu tiên của hệ thống Abbasid, kéo dài cho đến năm 1258. Nhưng đế chế lớn nhất của Hồi Giáo là Đế chế Ottoman, lấy tên từ Osman, thủ lĩnh của một vùng đất nhỏ ở Anatolia. Đế chế này đã phát triển thành một trong những đế quốc lớn nhất trên thế giới. Vào thời đỉnh cao của nó, đế chế Ottoman kiểm soát hầu hết Bắc Phi, Iraq và một vùng rộng lớn lãnh thổ Đông Âu. Nhưng từ thế kỷ 17 về sau, đế chế Ottoman rơi vào tình trạng trì trệ và đến năm 1918, khi Thế Chiến thứ I kết thúc, thì bị suy tàn và bị phe dân tộc chủ nghiã của Thổ Nhĩ Kỳ, đứng đầu là Mustafa Kamal Ataturk, xóa bỏ vào năm 1924. Đế chế Ottoman đã tồn tại trong suốt 623 năm (1299-1922) và là Nhà Nước Hồi Giáo cuối cùng.
THAM VỌNG ĐIÊN RỒ
Như chúng tôi đã nói, Abu Bakr al-Baghdadi, người muốn làm kẻ kế vị (Caliph) tiên tri Muhammad, sinh năm 1971 tại Dyala, Samarra, phía bắc Baghdad, đậu Tiến Sĩ thần học tại Đại Học Baghdad. Khi Hoa Kỳ xâm chiếm Iraq năm 2003 ông đang là giáo sĩ trong một giáo đường Hồi Giáo ở Baghdad. Ông bị bắt năm 2005 và được trả tự do năm 2009.
Trước tiên, ông đã phối hợp với một lãnh tụ al-Qaeda có bí danh Abu Hamza al- Mujaher, thành lập tổ chức AQI (al-Qaeda of Iraq). Đến tháng 4 năm 2010 al-Mujaher bị oanh kích chết, al-Baghdadi biến AQI thành Nhà Nước Hồi Giáo Iraq (ISI) để chống Mỹ và chính quyền Shiite theo Mỹ. Sau đó ông đồi ISI thành Nhà Nước Hồi Giáo Iraq và Syria (ISIS) để mở rộng chiến tranh qua Syria, thâu tóm một phần lực lượng Quân Đội Syria Tự Do được Tây phương yểm trợ và Mặt trận Al Nostra của al-Qaeda tại Syria, rồi biến ISIS thành Nhà Nước Hồi Giáo Iraq và Cận Đông (ISIL) và quay trở lại tấn công ở Iraq. Sau khi chiếm được một phần lãnh thổ Syria và Iraq, al-Baghdadi tự xưng là người kế vị tiên tri Muhammad, tuyên bố thành lập Nhà Nước Hồi Giáo, và yêu cầu các quốc gia và tổ chức Hồi Giáo trên thế giới, không phân biệt lãnh tổ hay ranh giới, thần phục ông. Một câu hỏi được đặt ra là mộng ước của al-Baghdadi rồi sẽ đi tới đâu?
1.- Nhiều tổ chức Hồi Giáo bất đồng với ISIL
Phát ngôn viên của ISIL là Abu Muhammad al-Adnani gọi vương quốc Hồi giáo của ông̣ là “giấc mơ biến thành hiện thực trong mọi trái tim người Hồi giáo” và là “hy vọng cho mọi chiến binh Hồi giáo jihadist”. Ông yêu cầu “tất cả người Hồi giáo tuyên thệ trung thành với vị Caliph”. Đối với nhóm thánh chiến Hồi Giáo, lời tuyên bố này có thể đúng, vì ước vọng của họ là tiêu diệt nền văn minh Tây phương và thiết lập một đế chế Hồi Giáo lãnh đạo toàn thế giới về cả tôn giáo lẫn chính trị. Nhưng với các thành phần Hồi Giáo khác, ước vọng của họ không phải như vậy.
Với đa số người Iraq theo giáo phái Sunni, họ theo tổ chức ISIL không phải là để thành lập Nhà Nước Hồi Giáo, mà để giành lại chính quyền nơi tay người Shiite. Với al-Qaeda, mục tiêu của họ khi cộng tác với al-Baghdadi không phải là để thành lập Nhà Nước Hồi Giáo và đưa al-Baghdadi lên làm kẻ kế vị tiên tri Muhammad. Mục tiêu của al-Qaeda là chống là sự thống trị của Mỹ và các quốc gia Tây phương đã coi Hồi Giáo như một công cụ.
Ông C-harlie Cooper, một nhà nghiên cứu tại viện Quilliam nói:
“Điều ISIS làm đang tạo ra vấn đề hết sức phức tạp về ý thức hệ và tôn giáo, và cũng là một thách thức lớn cho al-Qaeda, và tổ chức này có thể sẽ tìm cách giành lại tính chính danh.”
“Ông ta (al-Baghdadi) rất nổi tiếng và có thể gây ra chuyện nhóm al-Qaeda hay các nhóm khác đặt câu hỏi họ có muốn chiến đấu cho ông ta hay không.”
2.- Khó được LHQ và các quốc gia chấp nhận
Nhà Nước Hồi Giáo của al-Baghdadi được thành lập trên một phần đất của Syria và một phần đất của Iraq nên chắc chắn sẽ không được Liên Hiệp Quốc hay các quốc gia trên thế giới công nhận. Nhà phân tích địa chính trị Riad Kahwaji, đứng đầu Viện Phân tích Quân sự Cận đông và vùng Vịnh, đã nói với đài VOA:
“Một tác nhân phi quốc gia không thể tự tuyên bố là một quốc gia. Phải có sự thừa nhận của Liên Hiệp Quốc, của cộng đồng quốc tế đối với các đường biên giới này để quốc đó có thể sống còn như một quốc gia và được đối xử đúng cách. Trừ phi có một hội nghị được triệu tập bởi các siêu cường để bàn về việc vạch lại các đường biên giới, chúng ta không thể trông đợi sự khai sinh của một thực thể mới.”
ISIL đã nại Hiệp Ước Sykes-Picot 1916 phân chia lãnh thổ của Đế Quốc Ottoman giữa Anh và Pháp trong Thế Chiến I và tuyên bố không chấp nhận sự phân chia lãnh thổ này. Nhưng ai nghe họ?
3.- Một đế chế Hồi Giáo không còn thích hợp.
Vào năm 1918, đế quốc Ottoman, một đế quốc cuối cùng của các đế quốc Hồi giáo hùng mạnh bị đánh bại, thủ đô Constantinople bị chiếm đóng, quốc vương bị bắt giữ và phần lớn lãnh thổ bị hai đế quốc thắng trận là Anh và Pháp phân tán... Từ đó, không ai còn nghĩ rằng trong thế giới ngày nay, một đến quốc như thế có thể được tái lập, vì tương quan giữa các quốc gia trên thế giới đã thay đổi và những tác hại mà nó đã đem lại trong lịch sử. ISIL cũng không đủ khả năng và hoàn cảnh thuận lợi để thực hiện mưu đồ của mình. Kinh tế gia David Pryce-Jones còn cho rằng thế giới Ả rập đang mắc bên trong một "vòng tròn lạc hậu" mà văn hóa (nhất là tôn giáo) của họ chính là trở ngại không cho họ thoát ra.
CON ĐƯỜNG HOA KỲ ĐANG ĐI
Như chúng tôi đã nói nhiều lần, có nhiều dấu hiệu cho thấy rằng để đối phó với những biến loạn mà khối Hồi Giáo có thể gây ra, Hoa Kỳ đã áp dụng hai biện pháp sau đây:
Giai đoạn một: Thanh toán các lãnh tụ Hồi Giáo có chủ trương thành lập một khối Hồi Giáo thống nhất để tạo quyền lực chính trị như Saddam Hussein của Iraq, Hosni Mubarak của Ai-cập, Muammar Gaddafi của Libya hay Bashar al-Assad của Syria. Ba người đầu đã bị thanh toán, còn Assad đang bị vô hiệu hóa.
Giai đoạn hai: Không tái lập một chính quyền mạnh có thể thống nhất một quốc gia Hồi Giáo mà để cho tình trạng phân hóa thực tế biến dần lãnh thổ tquốc gia thành nhưng khu tự trị. Tình trạng này đang xảy ra ở Libya, Iraq, Syria và rồi cũng sẽ áp dụng cho Afghanistan. Riêng tại Ai Cập, vì có sự vùng dậy của tổ chức Huynh Đệ Hồi Giáo đòi tự do dân chủ, Hoa Kỳ phải áp dụng giải pháp khác là thay thế Mubarak đã ngả gục bằng một Mubarak khác là Tướng Abdel Fattah el-Sisi.
Tại Iraq, rõ ràng Hoa Kỳ đã không huấn luyện và viện trợ cho chính quyền Shiite có thể xây dựng một chính quyền mạnh có khả năng thống nhất đất nước. Nhờ vậy phái Sunni mới có thể chiếm một phần lãnh thổ Iraq để lập vùng của họ.
Trong tuần qua, ông Massoud Barzani, nhà lãnh đạo của người Kurd ở Iraq, đã nói với kênh truyền hình Mỹ CNN rằng “đã đến lúc người Kurd quyết định tương lai của mình”. Trong khi đó, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã kêu gọi thành lập một nhà nước độc lập của người Kurd để cản lại đà tiến quân của quân Hồi giáo ở Iraq. Với ISIL, có lẽ Hoa Kỳ phải thanh toán Abu Bakr al-Baghdadi vì ông này có chủ trương quá cực đoan, nhưng vẫn dành lại vùng giữa Iraq và Syria cho người Sunni.
KHÔNG CÁI DẠI NÀO BẰNG CÁI DẠI NÀY
Nhiều nhà quan sát cho rằng Abu Bakr al-Baghdadi tàn bạo hơn cả Osama Bin Laden. Nhưng chúng tôi thấy Bin Laden hành động có phương pháp hơn al-Baghdadi vì Bin Laden đã được CIA huấn luyện về cả tình báo lẫn kỹ thuật chiến đấu khi đưa ông vào Afghanistan năm 1982 để chống lại Nga, nên Bin Laden nắm rất vững phương pháp thực hiện các cuộc nổi dậy. Do đó, khi thành lập al-Quaeda để chống lại Mỹ, Bin Laden không hình thành một tổ chức được lãnh đạo từ trên xuống dưới, mà tổ chức thành những đơn vị tự lập nhỏ có khả năng đơn phương hành động khiến CIA không thể phát hiện toàn bộ hệ thống al-Qaeda và phá vỡ được.
Trái lại, ISIL tuyên bố thành lập Nhà Nước Hồi Giáo, có giáo chủ, có lãnh thổ và tổng hành dinh, lực lượng được tổ chức và lãnh đạo từ trên xuống dưới, nên sớm muộn cũng sẽ bị thanh toán. Bây giờ CIA chưa hành động vì chưa nắm được cơ cấu tổ chức và kế hoạch hành động của ISIL. Khi nắm được rồi, al-Baghdadi cũng sẽ chung số phận như Abu Hamza al-Mujaher.
Cái dại của ISIL phát xuất từ lòng cuồng tín tôn giáo và tham vọng điên rồ. Tháng 5 năm 2005, một lực lượng Hồi Giáo gồm khoảng 5.000 người do Bakhtiyor Rakhimov lãnh đạo, đã nổi dậy ở thị trấn Korasuv thuộc miền đông Uzbekistan, tuyên bố thành lập Nhà Nước Hồi Giáo tại vùng này. Ngay lập tức, ngày 19.5.2005, chính phủ Uzbekistan đã mở cuộc hành quân giải tán nhóm này và bắt giam Bakhtiyor Rakhimov. al-Baghdadi cũng khó thoát được.
Ngày 3.7.2014 (Trích Vietcatholicnews ngày 4-7-2014) |
| |
-------------------------------------------------
BÁO IL MESSAGERO PHỎNG VẤN ĐTC PHANXICÔ
Trích Vietcatholicnews ngày 3-7-2014
---
Chúa Nhật 29 tháng 6 vừa qua, tạp chí Il Messagero đã cho đăng bài phỏng vấn Đức Phanxicô của nữ ký giả Franca Giansoldati.
Nữ ký giả này thuật lại: “Buổi hẹn diễn ra tại Nhà Thánh Mácta vào buổi chiều. Sau một cuộc khám xét nhanh chóng, một người Thụy Sĩ nhã nhặn dẫn tôi vào một phòng khách nhỏ.
Ở đấy có sẵn sáu chiếc ghế mà vải bọc nhung xanh đã hơi bạc mầu, một chiếc bàn gỗ nhỏ, một máy truyền hình kiểu xưa. Tất cả đều ngăn nắp. Nền đá bóng loáng, một vài bức tranh. Giống một phòng chờ ở giáo xứ, nơi người ta tới xin lời khuyên hay điền giấy tờ hôn phối.
Đức Phanxicô mỉm cười đi vào: “Rồi! Tôi đã đọc cô bây giờ cuối cùng cũng được gặp cô”. Tôi hơi đỏ mặt. Rồi ngài vừa cười vừa nói: “Đúng hơn, tôi đã biết cô giờ đây tôi sẽ lắng nghe cô”. Đức Phanxicô cười một cách chân tình trong suốt cuộc chuyện trò kéo dài một giờ, không hề có lời soạn sẵn, (về đủ mọi đề tài). Rôma với những tệ hại của một thành phố lớn, thời đại thay đổi đang làm yếu nền chính trị, cố gắng bảo vệ ích chung; Giáo Hội nắm lại cho mình các vấn đề nghèo đói và chia sẻ (“Marx không hề sáng nghĩ được điều gì”), sự nản lòng trước việc xuống cấp tinh thần tại các khu vực ngoại biên, hố thẳm sa lầy luân lý trong đó trẻ em bị lạm dụng, để mặc đi ăn xin, thiếu niên lao động và nạn mãi dâm trẻ em, có em chưa đầy 15 tuổi và khách hàng đáng tuổi ông của chúng.
Đức Phanxicô mô tả “ấu dâm” như thế đó. Ngài nói, ngài giải thích, ngài tự ý dừng lại, rồi lại trở lại với vấn đề, một cách say sưa, nhã nhặn và cả nghịch lý nữa. Có lúc nhỏ nhẹ như lời ru em. Bàn tay ngài cử động theo cách lý luận, lúc nắm, lúc mở, như vẽ những khuôn hình tưởng tượng trong không khí. Và ngài trông rất khỏe mạnh không giống những lời đồn đại về sức khỏe của ngài.
Hỏi: Bây giờ đang là trận đấu giữa Ý và Uruguay. Thưa Đức Thánh Cha, Đức Thánh Cha ủng hộ đội nào?
Đức Phanxicô: À tôi hả, không ủng hộ ai, thật đấy. Tôi đã hứa với Tổng Thống Brazil (Dilma Roussef) tôi sẽ giữ trung lập.
Hỏi: Chúng ta nên bắt đầu với Rôma chăng?
Đức Phanxicô: Nhưng cô có biết là tôi không biết Rôma không? Cô thử nghĩ coi tôi chỉ thấy Nhà Nguyện Sistine lần đầu tiên khi tham dự mật nghị bầu Đức Bênêđíctô XVI làm giáo hoàng (năm 2005). Tôi chưa bao giờ tới các viện bảo tàng. Sự thật là lúc còn làm Hồng Y, tôi ít tới đây lắm. Tôi biết Nhà Thờ Đức Bà Cả vì tôi luôn tới đó. Rồi nhà thờ Thánh Lôrensô Ngoại Thành nơi tôi tới ban Phép Thêm Sức hồi Don Giacomo Tantardini còn ở đó. Dĩ nhiên, tôi biết Piazza Navona vì tôi luôn ngụ ở Đường Via della Scriofa, phía sau nó.
Hỏi:Có điều gì là Rôma trong con người Á Căn Đình của Đức Bergoglio không?
Đức Phanxicô: Khó mà có điều gì như thế. Tôi người Piedmont nhiều hơn, vì đó là nguồn gốc nguyên thủy của gia đình tôi. Tuy nhiên, tôi bắt đầu cảm thấy mến Rôma. Tôi có ý định sẽ thăm khu vực này, các giáo xứ. Tôi đang từ từ khám phá thành phố này. Nó là một đô thị xinh đẹp, độc đáo, với nhiều nan đề của những thành phố lớn. Thành phố nhỏ thì có cơ cấu gần như nhất thống; trái lại, đô thị thì bao gồm tới 7 hay 8 thành phố chồng chéo lên nhau trên nhiều bình diện, trong đó, có bình diện văn hóa. Tôi đang nghĩ tới các lớp người trẻ của đô thị. Họ đều giống nhau tại các thành phố lớn. Thực thế, đến tháng Mười Một này, chúng tôi sẽ tổ chức một đại hội ở Barcelona chuyên bàn về việc chăm sóc mục vụ cho những người ở đô thị. Ở Á Căn Đình, các trao đổi đang được cổ vũ với Mễ Tây Cơ. Người ta khám phá ra nhiều nền văn hóa chồng chéo lên nhau, không hẳn do di dân, mà đúng hơn vì các lãnh vực văn hóa hàng ngang, mỗi lãnh vực có số thành viên riêng của nó. Giáo Hội phải có khả năng đáp ứng cả hiện tượng này nữa.
Hỏi: Tại sao, ngay từ đầu, Đức Thánh Cha đã muốn nhấn mạnh tới vai trò của Giám Mục Rôma?
Đức Phanxicô: Chức vụ thứ nhất của Phanxicô là làm Giám Mục Rôma. Ngài có đủ tước hiệu của Giáo Hoàng: mục tử hoàn vũ, Đại Diện Chúa Kitô, v.v… là vì thực sự ngài là Giám Mục Rôma. Đó là chọn lựa thứ nhất, hậu quả của quyền tối thượng của Phêrô. Nếu ngày mai Đức Giáo Hoàng muốn làm giám mục Tivoli, rõ ràng người ta sẽ đá tôi ra ngoài.
Hỏi: Bốn mươi năm trước đây, dưới thời Đức Phaolô VI, Tòa Đại Diện có cổ vũ một đại hội về các tệ hại của Rôma. Từ đó, phát sinh ra một hình ảnh về thành phố này trong đó, người nào có nhiều là người tốt nhất, và ai có ít đều là người xấu hơn cả. Theo ý kiến của Đức Thánh Cha, đâu là các tệ hại xấu xa của thành phố này
Đức Phanxicô: Chúng là các xấu xa tệ hại của các đô thị, như Buenos Aires chẳng hạn. Có người lời lãi cứ gia tăng, và có người mỗi ngày một nghèo hơn. Tôi không hay biết đại hội về các xấu xa tồi tệ của Rôma. Các xấu xa tồi tệ này hẳn có tính Rôma rất nhiều, vả lại, lúc đó, tôi mới 38 tuổi. Tôi là giáo hoàng đầu tiên không tham dự Công Đồng và là giáo hoàng đầu tiên học thần học sau Công Đồng và lúc đó, đối với chúng tôi, ánh sáng vĩ đại chính là Đức Phaolô VI. Đối với tôi, tông huấn Evangelii Nuntiandi vẫn còn là văn kiện sẽ không bao giờ bị vượt qua.
Hỏi: Có chăng một phẩm trật giá trị cần được tôn trọng trong việc cai quản việc công?
Đức Phanxicô: Chắc chắn là thế, để luôn luôn bảo vệ ích chung. Đây là ơn gọi của mọi chính trị gia. Nó là một ý niệm phong phú bao gồm việc bảo vệ sự sống con người, bảo vệ phẩm giá của nó. Đức Phaolô quen nói rằng sứ mệnh của chính trị là sứ mệnh của hình thức bác ái cao cả nhất. Ngày nay, vấn đề chính trị, tôi không chỉ nói về nước Ý mà nói về mọi quốc gia, vì vấn đề này hiện có tính cách hoàn cầu, là: nó đã mất giá, bị hủ bại vì tham nhũng, vì hiện tượng hối lộ. Tôi nhớ tới một văn kiện được các giám mục Pháp công bố cách nay 15 năm. Đó là một Thư Mục Vụ có tựa đề “Phục Hồi Chính Trị”, đề cập tới chính vấn đề này. Nếu không lấy việc phục vụ làm nền tảng, thì đến việc hiểu chính trị là gì ta cũng không làm được.
Hỏi: Đức Thánh Cha từng nói rằng thối nát nặc mùi hôi thối. Đức Thánh Cha cũng đã nói rằng thối nát xã hội là kết quả của một trái tim bệnh hoạn và không phải là những điều kiện chỉ ở bên ngoài. Không có những trái tim thối nát thì sẽ không có nạn thối nát. Người thối nát không có bạn bè mà chỉ có những anh đần hữu ích. Đức Thánh Cha có thể giải thích rõ hơn không?
Đức Phanxicô: Tôi đã nói về vấn đề này hai ngày liên tiếp nhân cơ hội chú giải bài đọc về vườn nho Nabốt. Tôi muốn nói tới bài đọc thánh lễ hôm đó. Ngày thứ nhất, tôi đề cập tới hiện tượng luận của thối nát, ngày thứ hai, nói tới việc người thối nát kết cuộc sẽ ra sao. Trong bất cứ trường hợp nào, người thối nát vẫn không có bạn bè, mà chỉ có những kẻ đồng lõa.
Hỏi: Theo ý kiến Đức Thánh Cha, người ta nói nhiều tới thối nát vì các phương tiện truyền thông đại chúng nhấn mạnh quá nhiều tới vấn đề này hay nó thực sự là một nạn dịch địa phương và là một tội ác trầm trọng?
Đức Phanxicô: Không, chẳng may, nó là một hiện tượng hoàn cầu. Thực vậy, có những vị nguyên thủ quốc gia ngồi tù vì nó. Tôi rất ngạc nhiên về việc này và tôi đi tới kết luận là: có quá nhiều tội ác mọc lên nhất là trong lúc có những thay đổi lớn lao, có tính thời đại. Ta đang sống không hẳn trong thời đại có những thay đổi, mà là trong lúc đang có sự thay đổi cả một thời đại. Do đó, thay đổi cả một nền văn hóa; chính trong thời kỳ này, sự việc kiểu này đã xẩy ra. Một thay đổi thời đại làm gia tăng sự suy đồi luân lý, không những chỉ trong chính trị, mà cả trong sinh hoạt tài chánh và xã hội nữa.
Hỏi: Ngay các Kitô hữu xem ra cũng không nêu gương sáng bao nhiêu…
Đức Phanxicô: Chính môi trường đã khuyến khích thối nát. Tôi không muốn nói: mọi người đều thối nát, nhưng thiển nghĩ khó mà lương thiện trong chính trị. Tôi đề cập tới mọi nơi, không riêng gì nước Ý. Tôi cũng nghĩ tới các trường hợp khác. Đôi khi có những người muốn làm trong sáng mọi sự, nhưng rồi họ gặp khó khăn và như thể bị nuốt trửng bởi hiện tượng đại dịch về nhiều bình diện, có tính toàn bộ. Không phải vì đó là bản chất của chính trị, mà vì sự kiện này: khi thời đại thay đổi, thì chiều hướng suy đồi luân lý sẽ trở nên mạnh mẽ hơn.
Hỏi: Đức Thánh Cha lo lắng trước cảnh nghèo luân lý hay cảnh nghèo vật chất của một đô thị?
Đức Phanxicô: Tôi quan ngại cả hai. Thí dụ, tôi có thể giúp một người đói để ông ta khỏi đói nữa. Nhưng nếu ông ta mất việc làm và không tìm được việc làm, ông ta sẽ phải đương đầu với một cái nghèo khác. Ông ta không còn phẩm giá nữa. Có lẽ ông ta có thể tới cơ quan Caritas và đem về nhà một gói thực phẩm nào đó, nhưng ông cảm thấy một cái nghèo hết sức trầm trọng hủy hoại trái tim ông. Một giám mục phụ tá của Rôma nói với tôi rằng nhiều người tới tiệm cà phê, một cách lén lút và đầy xấu hổ, để có thể đem về nhà một chút thực phẩm. Phẩm giá của họ từ từ sẽ mất đi, họ sống không hy vọng.
Hỏi: Trên các phố xá Rôma, Đức Thánh Cha có thể thấy các trẻ gái tuổi chỉ 14 thường buộc phải hành nghề mãi dâm giữa những thờ ơ nói chung của công chúng, trong khi ấy, Đức Thánh Cha còn thấy trẻ em ăn xin ở đường xe ngầm. Giáo Hội có còn là men nữa không? Đức Thánh Cha, trong tư cách giám mục, có cảm thấy bất lực trước sự xuống cấp luân lý như thế không?
Đức Phanxicô: Tôi thấy buồn đau, tôi cảm thấy đau đớn vô cùng. Việc bóc lột trẻ em khiến tôi hết sức đau khổ. Việc ấy cũng xẩy ra tại Á Căn Đình. Trẻ em bị sử dụng làm việc chân tay vì bàn tay chúng nhỏ hơn. Tuy nhiên, chúng còn bị bóc lột về phương diện tình dục, trong các khách sạn. Có lần tôi được thông báo có những em gái mãi dâm tuổi mới 12 trên một đường phố Buenos Aires. Tôi đi kiểm tra và quả đúng như thế. Nó làm tôi sinh bệnh. Nhưng tôi còn sinh bệnh hơn nữa khi thấy những chiếc xe hơi sang trọng, do những người đàn ông cao niên lái, dừng lại. Họ đáng là ông các em. Họ đưa em vào khách sạn, trả em 15 pesos là số tiền lúc đó thường được dùng để mua những viên ma túy vứt đi. Đối với tôi, những người làm như thế với các em gái chính là các ấu dâm. Điều này cũng xẩy ra tại Rôma. Kinh Thành Muôn Thuở, một kinh thành đáng lẽ là hải đăng của thế giới, nay thực là tấm gương phản chiếu sự thối nát luân lý của xã hội. Tôi nghĩ đây là những nan đề chỉ được giải quyết bằng một chính sách xã hội tốt đẹp.
Hỏi: Chính trị có thể làm gì được?
Đức Phanxicô: Đáp ứng một cách rõ ràng, thí dụ, bằng các dịch vụ xã hội có thể giúp các gia đình hiểu sự việc, hỗ trợ họ thoát ra được các hoàn cảnh nặng lòng này. Hiện tượng này cho thấy hiện đang có nhiều thiếu sót trong các dịch vụ xã hội trong xã hội.
Hỏi: Tuy nhiên, Giáo Hội đang làm rất nhiều…
Đức Phanxicô: Và Giáo Hội phải tiếp tục làm như thế. Các gia đình gặp khó khăn phải được giúp đỡ, một công việc khó khăn đòi hỏi cố gắng chung.
Hỏi: Ở Rôma, càng ngày giới trẻ càng ít tới nhà thờ hơn, không cho con cái rửa tội, thậm chí không biết làm cả dấu Thánh Giá. Chiến thuật nào hữu hiệu trong việc lật ngược lại xu hướng này?
Đức Phanxicô: Giáo Hội phải ra ngoài đường phố, tìm kiếm người ta, đi tới từng nhà, thăm viếng các gia đình, đi tới các khu ngoại vi. Giáo Hội không được là một Giáo Hội chỉ biết nhận, mà còn biết cho đi…
Hỏi: Và các cha xứ không nên đặt cuộn tóc lên đầu con chiên… (1)
Đức Phanxicô: (Cười). Lẽ dĩ nhiên, ta đang trong thời kỳ truyền giáo cả 10 năm nay rồi. Ta phải nhấn mạnh tới điều đó.
Hỏi: Đức Thánh Cha có lo lắng đối với việc giảm sinh suất tại Ý không?
Đức Phanxicô: Tôi nghĩ nhiều việc cần phải làm hơn nữa vì ích chung của trẻ em. Một cam kết là đặt gia đình lên hàng ưu tiên đầu; đôi khi lương tiền không đủ cho tới cuối tháng. Sợ mất việc, không có tiền trả tiền thuê nhà. Các chính sách xã hội không đủ giúp đỡ. Ý hiện đang có sinh suất rất thấp, Tây Ban Nha cũng thế. Pháp tương đối đỡ hơn một chút nhưng vẫn còn thấp. Âu Châu xem ra mệt mỏi không muốn làm mẹ nữa, thích làm bà hơn. Phần lớn tùy thuộc cuộc khủng hoảng kinh tế chứ không chỉ tại thay đổi văn hóa với đặc điểm vị kỷ và hưởng lạc của nó. Hôm nọ, tôi có đọc thống kê về tiêu chuẩn chi tiêu của dân chúng khắp thế giới. Sau thực phẩm, quần áo và thuốc men, ba món nhu yếu này, là mỹ phẩm và chi tiêu cho các con thú cưng (pets).
Hỏi: Súc vật đáng kể hơn trẻ em?
Đức Phanxicô: Đó là một hiện tượng khác của sa đoạ văn hóa. Và sở dĩ có việc này là vì việc liên hệ xúc cảm với súc vật là điều dễ dàng hơn, phần lớn có thể thảo chương được. Con vật đâu có tự do, trong khi có đứa trẻ là một điều phức tạp.
Hỏi: Tin Mừng nói với người nghèo hay nói với người giầu nhiều hơn để cải hóa họ?
Đức Phanxicô: Nghèo khó là tâm điểm của Tin Mừng. Không thể hiểu được Tin Mừng nếu không hiểu nghèo khó thực sự là gì, nên nhớ rằng ta còn có sự nghèo khó hết sức đẹp đẽ trong tinh thần nữa: nghèo khó trước mặt Thiên Chúa để Thiên Chúa đổ đầy cô. Tin Mừng nói với cả người nghèo lẫn người giầu. Và nó cũng đề cập tới cả nghèo khó lẫn giầu có. Thực vậy, nó không hề kết án người giầu, ngoại trừ khi giầu có trở thành đối tượng ngẫu thần: ông thần tài, con bò vàng…
Hỏi: Đức Thánh Cha bị coi là vị giáo hoàng cộng sản, duy nghèo khó, mỵ dân. Tờ Economist, tờ báo dành cả trang đầu cho Đức Thánh Cha, quả quyết rằng Đức Thánh Cha nói năng y hệt Lenin. Đức Thánh Cha có nhận mình giống mô tả này không?
Đức Phanxicô: Tôi chỉ xin nói rằng người cộng sản đã đánh cắp lá cờ của ta. Lá cờ của người nghèo vốn là lá cờ Kitô Giáo. Nghèo khó vốn nằm tại tâm điểm của Tin Mừng. Người nghèo nằm ngay ở trung tâm Tin Mừng. Ta hãy lấy Mátthêu chương 25, là nghị định thư mà căn cứ vào đó ta sẽ bị phán xét: Ta đói, Ta khát, Ta ngồi tù, Ta bệnh hoạn, trần truồng. Hay hãy nhìn vào các Mối Phúc, một ngọn cờ khác. Người cộng sản bảo tất cả những điều ấy đều là cộng sản. Đúng, đúng như vậy, nhưng là 20 thế kỷ sau. Bây giờ nếu họ nói thế, ta sẽ bảo họ: vậy thì các anh là Kitô hữu cả rồi (cười).
Hỏi: Đức Thánh Cha có cho phép con đưa ra một phê phán…
Đức Phanxicô: Dĩ nhiên…
Hỏi: Có lẽ Đức Thánh Cha ít nói tới phụ nữ, và khi nói, Đức Thánh Cha lại chỉ lý luận theo quan điểm làm mẹ, làm vợ v.v… Nhưng hiện nay, phụ nữ có thể lãnh đạo quốc gia, các công ty đa quốc, cả quân đội nữa. Theo ý kiến Đức Thánh Cha, người phụ nữ đang giữ vị thế nào trong Giáo Hội?
Đức Phanxicô: Phụ nữ là những gì đẹp đẽ nhất Chúa từng dựng nên. Giáo Hội vốn là đàn bà, Giáo Hội vốn là một từ ngữ phái nữ. Thần học không thể nào có được nếu không có chiều kích nữ giới này. Cô rất đúng về điểm này, chúng ta chưa nói đủ về nó. Tôi đồng ý nhiều việc cần phải làm hơn nữa về nền thần học nữ giới. Tôi từng nói như thế và nhiều việc đang được tiến hành về phương diện này.
Hỏi: Đức Thánh Cha có nhận ra một thứ kỳ thị phụ nữ đang tiềm ẩn không?
Đức Phanxicô: Sự kiện người đàn bà được lấy ra từ một chiếc xương sườn… (ngài cười một cách chân tình). Nói đùa thôi, tôi chỉ nói đùa thôi. Tôi đồng ý rằng cần phải suy nghĩ nhiều hơn nữa về vấn đề nữ giới, nếu không Giáo Hội sẽ không được ai hiểu cả.
Hỏi: Liệu chúng con có hy vọng Đức Thánh Cha sẽ đưa ra các quyết định có tính lịch sử, như một phụ nữ đứng đầu một thánh bộ chẳng hạn, con không nói tới hàng giáo sĩ… (2)
Đức Phanxicô: (Cười) Cô nhớ, nhiều khi các linh mục cuối cùng rồi cũng chịu dưới quyền mấy bà quản gia…
Hỏi: Tháng Tám, Đức Thánh Cha sẽ đi Đại Hàn. Đó có phải là cửa ngõ vào Trung Quốc không? Đức Thánh Cha có hướng tới Á Châu không?
Đức Phanxicô: Tôi sẽ tới Á Châu hai lần trong vòng 6 tháng: Đại Hành tháng tám để gặp tuổi trẻ Á Châu và tháng giêng sẽ tới Sri Lanka và Phi Luật Tân. Giáo Hội Á Châu hiện có nhiều triển vọng lớn lao. Đại Hàn tượng trưng cho nhiều điều; nó có một lịch sử hết sức đẹp đẽ. Trong 2 thế kỷ, nó không hề có một linh mục nào và Đạo Công Giáo tiến triển được là nhờ hàng ngũ giáo dân. Ở đấy có nhiều vị tử đạo. Còn về Trung Quốc, đó là một thách đố văn hóa lớn lao, rất lớn lao. Và rồi cón có điển hình Matteo Ricci nữa, người đã làm rất nhiều điều tốt lành…
Hỏi: Giáo Hội của Đức Bergoglio sẽ hướng về đâu?
Đức Phanxicô: Cám ơn Chúa, tôi không có Giáo Hội nào cả; tôi chỉ theo chân Chúa Kitô. Tôi không thành lập bất cứ điều gì. Trên quan điểm phong thái, tôi chưa thay đổi được phong cách như lúc còn ở Buenos Aires. Đúng, có lẽ trong điều nhỏ mọn thôi, vì ai cũng phải thay đổi, nhưng vào tuổi tôi, thay đổi là điều nực cười. Thay vào đó, về phương diện kế hoạch, tôi chỉ theo điều các Hồng Y yêu cầu trong các buổi gặp gỡ chung trước mật nghị bầu giáo hoàng. Tôi đi theo chiều hướng đó. Hội Đồng Tám Hồng Y, một cơ quan bên ngoài, đã phát sinh từ đó. Nó được yêu cầu để giúp việc cải cách Giáo Triều. Mặt khác, đây là điều không dễ dàng vì khi bước một bước, lại thấy xuất hiện điều này điều nọ cần phải làm, và nếu trước đây chỉ có một co quan thì bây giờ phải là bốn. Các quyết định của tôi đều là kết quả của các cuộc họp tiền mật nghị bầu giáo hoàng. Tôi không tự ý làm điều gì cả.
Hỏi: Một phương thức dân chủ?
Đức Phanxicô: Chúng là các quyết định của các vị Hồng Y. Tôi không biết đó có phải là phương thức dân chủ hay không. Tôi chỉ muốn nói nó có tính cách hợp đoàn (synodal) nhiều hơn, dù chữ này không thích đáng lắm đối với các Hồng Y.
Hỏi: Nhân dịp lễ bổn mạng hai Thánh Phêrô và Phaolô của họ, Đức Thánh Cha muốn những gì cho người Rôma?
Đức Phanxicô: Mong họ tiếp tục được tốt đẹp. Họ là những người rất thân ái. Tôi thấy điều này trong các buổi yết kiến và trong các lần thăm viếng các giáo xứ. Tôi hy vọng họ không đánh mất niềm vui, niềm hy vọng và tín thác, bất chấp mọi khó khăn. Thổ ngữ Rôma (romanaccio) cũng hết sức tươi đẹp.
Hỏi: Đức Wojtyla từng học những câu như ‘volemose bene, damose da fa’ [thổ ngữ Rôma có nghĩa: chúng ta hãy yêu thương nhau, chúng ta hãy làm việc). Đức Thánh Cha có học câu nào như thế không?
Đức Phanxicô: Đến bây giờ, rất ít. Campa e fa’ campa [hãy sống và hãy để người ta sống]. [ngài cười hết sức tự nhiên].
Dựa vào bản tiếng Anh của Zenit
___________________________________________________________________________________________
(1) Theo Carol Glatz, thuộc Catholic News Service, đây là một trong những kiểu nói ví von (ẩn dụ) rất phổ thông của Đức Phanxicô, từng được ngài sử dụng trước khi làm giáo hoàng, và được gom trong cuốn “El Jesuita” năm 2010 của Sergio Rubin và Francesca Ambrogetti. Về việc các linh mục phải có mùi chiên, vị giáo hoàng tương lai nói rằng: “một Giáo Hội chỉ tự giới hạn mình vào các nhiệm vụ quản trị, khi chăm sóc đoàn chiên nhỏ bé của mình, là một Giáo Hội về lâu về dài sẽ thành bệnh hoạn. Vị mục tử tự cô lập mình không phải là vị mục tử đích thực của đoàn chiên, mà là thợ uốn tóc, chỉ biết dùng thì giờ đặt cuộn tóc lên đoàn chiên thay vì ra ngoài chăm sóc những con chiên khác”.
(2) Tin mới nhất: thánh bộ Giáo Dục Công Giáo vừa bổ nhiệm nữ tu Mary Melone làm viện trưởng Viện Đại Học Antonianum, một viện đại học cấp giáo hoàng tại Rôma, do Dòng Anh Em Hèn Mọn quản trị. Nữ tu Melone, như thế, là người đàn bà đầu tiên làm viện trưởng một Đại Học Công Giáo tại Rôma. Con đường tiến tới việc đứng đầu một thánh bộ của nữ giới, vì thế, đang được mở ra.
Hoa Tình Thương
Hoa tình thương, cùng tôn vinh giá trị cuộc sống, nơi mà con tim đọng lại sự bình yên.
Một phụ nữ nghèo ở Nghệ An thầm lặng chôn cất nhiều hài nhi xấu số
Lẽ Đời .
Công và quạ, con nào đẹp hơn?
Ngôi làng kỳ lạ quanh năm không thích mặc quần áo
Thành phố Mỹ có thể bị siêu động đất “hạt nhân” tách đôi.
Mười nguyên tắc thọ thêm nhiều tuổi.
Làm sao để hạnh phúc?
Little Saigon: 16 thủ khoa và á khoa Học Khu Garden Grove 2017 là gốc Việt
10 lý do chịu đau khổ
Người London dốc lòng cứu trợ cư dân trong vụ cháy chung cư
