Dans une rue pendant une panne d'électricité à Kiev, en Ukraine, mercredi 16 novembre 2022. AP - Andrew Kravchenko

Đất nước Ukraina đang bước vào mùa đông giá lạnh, tuyết bắt đầu rơi nhiều, khiến cuộc sống của người dân nước này càng thêm khốn đốn, nhất là vì theo thông báo của tổng thống Zelensky, hôm nay, hơn 10 triệu người dân Ukraina sống trong cảnh thiếu điện, vào lúc nhiệt độ được dự báo là sẽ xuống tới -10°C trong những ngày tới. 

Đây là hậu quả của các vụ oanh kích liên tục của quân Nga từ tháng 10 nhắm vào các cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina, khiến người dân nước này không chỉ bị cúp điện mà còn thường xuyên bị cúp nước.

Nhưng vào lúc xung đột ở Ukraina sắp bước sang tháng thứ 10, mùa đông rất có thể sẽ là yếu tố quyết định cho diễn tiến của cuộc chiến này. Vốn đang lên tinh thần sau chiến dịch phản công thắng lợi mùa hè và nhất là sau khi chiếm lại được thành phố Kherson, lực lượng Ukraina có thể sẽ khai thác lợi thế nhiệt độ âm để tiếp tục đà tiến. 

Trong những ngày qua, Ukraina gặp một hiện tượng thời tiết mùa thu, gọi là “raspoutitsa”, khiến đất biến thành bùn, gây khó khăn rất nhiều cho quân Ukraina. Nay với nhiệt độ lạnh dưới 0°, đất bị đông cứng, xe thiết giáp di chuyển dễ dàng hơn, quân Ukraina có thể tiếp tục đà tiến, theo giải thích của nhà nghiên cứu Joseph Henrotin với nhật báo Bỉ Le Soir. Vị chuyên gia về các chiến lược quân sự này nhắc lại: “Quân Ukraina đã chứng tỏ đặc biệt rất hiệu quả trong thời tiết rất lạnh và tất cả cho thấy là họ đang chuẩn bị cho giai đoạn giá rét sắp tới”. Để hỗ trợ cho quân Ukraina tiếp tục chiến đấu trong thời gian tới, Canada đã hứa sẽ cấp cho họ 500.000 bộ quân phục mùa đông. 

Cũng theo chuyên gia Henrotin, là lợi thế đối với quân Ukraina, mùa đông giá lạnh có thể sẽ gây bất lợi nhiều cho quân Nga, vốn được trang bị rất kém, lương thực không đầy đủ, nhiên liệu cũng thiếu. 

Trên tờ Le Monde ngày 8/11, chuyên gia Yohann Michel, thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (IISS), lưu ý với nhiệt độ từ -15°C, nếu không được trang bị để chống lạnh và nếu không được ăn uống đầy đủ, người lính có thể bị nguy hiểm đến tính mạng. Thế mà tại một số vùng của Ukraina, nhiệt độ có khi xuống tới -30°C.

Tuy vậy, với thời tiết giá lạnh, rất khó mà tung ra các chiến dịch tấn công quy mô, ngay cả về phía quân Ukraina. Theo dự đoán của các chuyên gia trên tờ nhật báo Mỹ New York Times, từ nay cho đến mùa Xuân, hai phe tham chiến có thể sẽ sử dụng các chiến lược khác: Quân Nga chắc là sẽ gia tăng oanh kích vào các cơ sở hạ tầng của Ukraina, còn lực lượng Kiev có thể trả đũa bằng các vụ phá hoại và các vụ ám sát. 

Do tình hình sẽ không có thay đổi lớn trên trận địa và do vị thế ngày càng khó khăn của Matxcơva sau các chiến thắng của lực lượng Kiev, trong cuộc họp báo hôm 16/11/2022, tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ Mark Milley cho rằng đã đến lúc hai bên khởi động các cuộc đàm phán nhằm đạt được một hiệp định hòa bình. Tướng Milley nghĩ rằng lực lượng của Kiev sẽ khó mà đánh đuổi hết quân Nga ra khỏi lãnh thổ Ukraina, còn khả năng chính quyền Kiev bị đánh bại nay “gần như bằng 0”. Cho nên, tổng tham mưu trưởng quân đội Mỹ khuyên Ukraina: “Quý vị nên đàm phán khi đang ở thế mạnh và đối thủ đang ở thế yếu”

Tuyên bố nói trên của tướng Milley đã khiến Ukraina giận dữ vì họ vẫn không từ bỏ mục tiêu giành lại toàn bộ các vùng lãnh thổ bị Nga chiếm đóng.

Nhưng nếu như trên trận địa, thời tiết lạnh giá mang lại lợi thế quân sự cho lực lượng Ukraina, thì mùa đông cũng đang bắt đầu thử thách khả năng chịu đựng của người dân Ukraina, đang sống trong cảnh thiếu điện do các cuộc oanh kích của Nga vào những cơ sở hạ tầng năng lượng.

Phía Nga cũng nhân dịp này gia tăng áp lực lên chính quyền tổng thống Zelinsky: Hôm qua, phát ngôn viên điện Kremlin Dmitri Peskov tuyên bố việc người dân Ukraina đang sống thiếu điện chính là “hậu quả của việc phía Ukraina không muốn giải quyết vấn đề, không muốn mở đàm phán và không muốn tìm đồng thuận” với phía Nga.