Bà Ngụy Thị Khanh trong một buổi phỏng vấn với AFP năm 2020

Chỉ sau một buổi sáng xét xử toà án Hà Nội đưa ra mức án hai năm tù đối với nhà hoạt động môi trường nổi tiếng thế giới.

Một toà án ở Hà Nội sáng ngày 17 tháng 6 tiến hành xét xử nhà hoạt động môi trường Nguỵ Thị Khanh dưới cáo buộc trốn thuế sau khoảng bốn tháng tạm giam. 

Nguồn tin giấu tên của phóng viên Đài Á Châu Tự Do cho biết, ban đầu phía Viện Kiểm sát đề nghị mức án từ 26 đến 33 tháng tù cho nhà hoạt động này. 

Phản ứng trước kết quả phiên toà, bà Ming Yu Hah, Phó giám đốc khu vực của tổ chức Ân xá Quốc tế nói:

“Chính quyền Việt Nam đáng nhẽ ra nên tập trung vào việc đối phó với với biến đổi khí hậu và thực hiện lời hứa của thủ tướng Phạm Minh Chính về việc cắt giảm mức phát thải xuống con số không vào năm 2050. 

Thay vào đó, chính quyền lại tiến hành cuộc đàn áp nhắm vào các quyền tự do biểu đạt và quyền tự do lập hội. 

Những nhà bảo vệ môi trường cần phải được tuyên dương chứ không phải bị bỏ tù.” 

Trước khi bị bắt, bà Khanh (46 tuổi) là giám đốc tổ chức xã hội dân sự có đăng ký hợp pháp tên là Trung tâm Phát triển Sáng tạo Xanh - GreenID, hoạt động nhằm góp phần thực hiện mục tiêu phát triển bền vững cho Việt Nam và khu vực Mê Kông, theo phần giới thiệu của tổ chức. 

Hồi năm 2018, nhà hoạt động này trở thành người phụ nữ Việt Nam đầu tiên được trao Giải thưởng Môi trường Goldman vì các hoạt động thúc đẩy năng lượng bền vững và giảm nhiệt điện than ở quốc gia độc đảng. 

Đây là giải thưởng dành cho các nhà hoạt động môi trường cơ sở và là giải thưởng lớn nhất trên thế giới trong lĩnh vực này. 

Người thắng giải "Anh hùng môi trường" sẽ được trao số tiền trị giá 200 ngàn USD. Theo nguồn tin riêng của đài RFA thì cáo buộc trốn thuế mà cơ quan tố tụng đưa ra đối với bà Khanh là có liên quan đến số tiền này.  

Vụ bắt giữ lãnh đạo của tổ chức GreenID diễn ra sau hàng loạt các vụ bắt bớ khác nhắm vào các tổ chức xã hội dân sự có đăng ký với nhà nước trong lĩnh vực môi trường. 

Trong đó có các vụ bắt giữ ông Mai Phan Lợi - Chủ tịch Hội đồng Khoa học Trung tâm Giáo dục Truyền thông (MEC), ông Bạch Hùng Dương - cựu giám đốc của tổ chức trên, cùng với ông Đặng Đình Bách - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Pháp luật & Phát triển Bền vững (LPSD).

Tất cả những người này đều bị cáo buộc dưới tội danh trốn thuế, tương tự như tội danh mà bà Nguỵ Thị Khanh phải chịu.

Bình luận về hiện tượng này, bà Ming Yu Hah từ tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết:

“Việc sử dụng các cáo buộc trốn thuế để chống lại các tổ chức xã hội dân sự hoạt động trong lĩnh vực môi trường đang là xu hướng đáng lo ngại trong những tháng gần đây. 

Chính quyền Việt Nam cần phải chấm dứt việc đàn áp các tổ chức này và để yên cho họ làm công việc quan trọng của mình.”

Hồi tháng 4, Văn phòng Nhân quyền và Chương trình Môi trường của Liên Hiệp quốc ra thông cáo bày tỏ quan ngại sâu sắc về tình trạng bắt giữ, giam cầm rồi kết án những nhà hoạt động nhân quyền bảo vệ môi trường theo cáo buộc trốn thuế. 

Chúng tôi đã gửi email cho Quỹ Môi trường Goldman để đề nghị họ bình luận về bản án đối với bà Ngụy Thị Khanh, tuy nhiên chưa lập tức nhận được câu trả lời. Đến tối 17/6, vẫn chưa có tờ báo Nhà nước nào đưa tin về phiên tòa xử nhà hoạt động môi trường nổi tiếng này.