Lời cảnh báo của Bill Gates, Elon Musk và Stephen Hawking tới nhân loại.

Trong Hội nghị Thượng đỉnh Chính phủ toàn cầu (World Government Summit) ở Dubai vào ngày 12/2, Elon Musk đã từng phát biểu thế này:

Làm gì với tình trạng thất nghiệp tập trung? Đây sẽ là thử thách mang tính chất xã hội rất nghiêm trọng. Sẽ ngày càng có rất ít công việc mà robot không thể làm tốt hơn (so với con người). Đây không phải là những thứ mà tôi ước sẽ xảy ra. Chúng là những thứ đơn giản mà tôi nghĩ có thể sẽ xảy ra mà thôi.

Và trong buổi phỏng vấn với Quartz, Bill Gates đã đề xuất rằng các chính phủ cần bắt đầu đánh thuế “công nhân” robot theo cách giống như chúng ta đã đánh thuế với con người:

Bạn đang đi ngang qua ngưỡng cửa của sự thay thế nghề nghiệp trong rất nhiều hoạt động cùng lúc. Thế nên, bạn biết đấy, công việc trong các kho hàng, lái xe, lau chùi phòng, có rất ít thứ là những công việc ý nghĩa rằng, chắc chắn, trong 20 năm tới [sẽ biến mất]. 

Việc làm đang biến mất nhanh hơn rất nhiều so với bất cứ ai đã từng tưởng tượng.

Vào năm 2013, các nhà hoạch định chính sách đã phớt lờ dữ dội hai nhà kinh tế học đến từ Đại học Oxford – những người đã đề nghị rằng 45% các công việc ở Mỹ có thể sẽ được tự động hóa trong vòng 20 năm tới. Tuy nhiên, cho đến hôm nay thì điều này nghe có vẻ gần như không thể tránh được.

Hiện tại ở Mỹ có:

·         600.000 lái xe Uber.

·         181.000 lái xe taxi.

·         168.000 lái xe transit bus (loại xe bus dùng để di chuyển trên những khu vực có quãng đường ngắn).

·         505.000 lái xe bus cho các trường học.

Cũng có khoảng 1 triệu lái xe tải ở Mỹ, và Uber vừa mua một công ty xe tải tự lái. 

Vì những chiếc xe tự lái đã được hợp pháp ở nhiều bang hơn, chúng ta sẽ nhìn thấy một quá trình tự động hóa nhanh chóng ở tất cả các công việc lái xe này. Nếu chỉ cần một lần cải tiến một chiếc xe tải với chi phí là 30.000USD có thể thay thế cho một người lái xe tải được trả lương 40.000USD/năm thì chẳng mấy chốc 1 triệu lao động lái loại xe này sẽ thất nghiệp.

Và không chỉ là các lái xe bị thay thế. Chẳng mấy chốc toàn bộ kho hàng cũng sẽ được tự động hóa triệt để.

Tôi đặc biệt đề nghị bạn đầu tư 3 phút xem video này. Nó chỉ ra cách mà một đoàn quân robot nhỏ nhắn có thể thay thế một lượng vô cùng lớn các công nhân làm việc trong kho hàng như thế nào. 

Vẫn còn một số người làm việc trong các kho hàng này nhưng chỉ là vấn đề thời gian bởi vì một loại hệ thống tự động hóa nào đó rồi cũng sẽ thay thế chúng.

Nhiều trong số những công việc này rồi cũng sẽ được tự độnghóa.

Amazon đang thử nghiệm một loại cửa hàng mà gần như không hềcó công nhân nào. Bạn chỉ cần bước vào, nhặt thứ bạn muốn và đi ra mà thôi. 

Tự động hóa đang leo thang. Phần mềm “truyền năng lượng” cho các robot này đang trở nên mạnh hơn mỗi ngày. Chúng ta không thể khiến nó dừng lại nhưng chúng ta có thể thích nghi với nó. 

Bill Gates đề xuất chúng ta đánh thuế các “công nhân” robot để đòi lại một số tiền mà các công nhân bị thay thế đáng lẽ sẽ phải trả như thuế thu nhập. 

Elon Musk đề nghị rằng chúng ta cần thông qua mức thu nhập cơ bản cao hơn và dành cho mọi người một khoản tiền nhất định mỗi năm để có thể duy trì nền kinh tế phát triển ngay cả khi hàng triệu công nhân đã được thay thế bởi tự động hóa. 

Và tôi đề nghị rằng chúng ta cần lấy một khoản tiền thuế mà chúng ta đang sử dụng để trợ cấp cho các ngành công nghiệp mà giờ đây đã được tự động hóa và thay vào đó, đầu tư nó cho việc đào tạo các công nhân về những công việc thuộc ngành kỹ thuật mới nổi. 

Câu trả lời cho thử thách tự động hóa có lẽ liên quan đến một sự kết hợp của 2 cách tiếp cận này. Nhưng chúng ta cần hành động ngay bây giờ trước khi đối mặt với thảm họa thất nghiệp tồi tệ nhất kể từ khi Đại khủng hoảng (1929 - 1939).

Tôi khuyến khích bạn làm 3 điều này:

1.  Giáo dục chính mình về tự động hóa và các tác động kinh tế của nó. Đây là cuốn sách hay nhất về chủ đề này (link).

2.  Trò chuyện với bạn bè và gia đình về tự động hóa. Chúng ta không thể lờ nó đi chỉ bởi vì nó thật đáng sợ và không thể dự đoán trước. Chúng ta cần một bài thuyết trình trước công chúng về điều này để có thể quyết định với vai trò là một quốc gia cần làm gì với nó – trước khi các tập đoàn và các bộ phận trọng yếu của họ quyết định thay chúng ta.

3.  Hãy liên hệ với những người đại diện của bạn và hỏi họ đang làm gì với tự động hóa và thât nghiệp. Hãy nói với họ chúng ta cần đánh thuế robot, thu nhập cơ bản cao hơn hoặc nhiều tiền hơn được đầu tư vào giáo dục công nghệ - bất cứ cái nào trong số này cũng phải hỗ trợ tốt nhất cho những quan điểm chính trị của bạn.

Nếu hành động bây giờ, chúng ta vẫn có thể ứng phó với thử thách tự động hóa và cứu hàng triệu người từ thử thách gay go.