Để có thể tiếp cận với các tài liệu và kho tàng kiến thức bị cô lập này, người đó phải là một học giả hoặc nhà nghiên cứu đã được công nhận, nghĩa là đã được Tòa Thánh xem xét kỹ lưỡng. Quá trình để được “xem xét kỹ lưỡng” có thể mất nhiều năm. Các nhà nghiên cứu nghiệp dư, nhà báo, sinh viên, hoặc các nhà nghiên cứu chưa có thành tựu thì “không cần” phải nộp đơn vì bị nghiêm cấm tiếp cận văn khố. Nếu một người may mắn được cấp quyền truy cập, họ sẽ được dẫn đi qua lối vào duy nhất, và được bảo vệ cẩn thận, sau đó họ được yêu cầu phải nêu chính xác những gì đang tìm kiếm trong bộ sưu tập đồ sộ.

Vì mang tính “mật” nên không có bộ lọc phân loại chung, các nhà nghiên cứu phải cung cấp chính xác tên tài liệu mà họ muốn xem và phải được Phòng Tra cứu tư vấn chấp nhận. Họ không được phép sao chép, ghi nhận một phần hay toàn bộ văn kiện nào trong kho và chỉ có thể truy xuất 3 tài liệu được liệt kê trong một danh mục rất dày, trông rất đáng sợ được viết tay tỉ mỉ bằng tiếng Latin hoặc tiếng Ý. Nếu họ không thể quyết định những gì muốn xem trong một khoảng thời gian được đặt định ban đầu dưới sự giám sát chặt chẽ, thì họ sẽ được dẫn ra khỏi kho lưu trữ và phải đợi cho đến ngày hôm sau để thử lại.

Ngay cả khi bạn biết mình muốn tìm gì thì cũng rất khó để tìm ra văn kiện đó vì áp lực từ sự giám sát chặt chẽ của những người bảo vệ. Tất cả tài liệu trong kho lưu trữ chỉ được công khai sau 75 năm, nghĩa là các tài liệu mới sẽ rất hạn chế hoặc thậm chí một số tài liệu mãi mãi không được công khai.

Thỉnh thoảng Vatican sẽ mở một phần kho lưu trữ cho những người không phải là nhà nghiên cứu chuyên sâu tìm hiểu, như năm 2012, một phần kho lưu trữ được mở cho các nhà báo trong lễ kỷ niệm 400 năm ngày thành lập, nhưng phần lớn các bí ẩn vẫn còn được ẩn giấu sâu bên trong. Có rất nhiều bí ẩn và âm mưu được ghi trong các văn bản bí mật hoặc bị mất tích trong những hành lang bỏ hoang.

Rất nhiều thuyết âm mưu xung quanh văn khố

Có một giả thuyết khá phổ biến nói về mối quan hệ của Vatican với Đức Quốc xã trong Thế chiến II. Âm mưu của giáo hội và Hitler được đặt ra thu hút sự đồng thuận của nhiều người, và hầu hết tài liệu liên quan đến chiến tranh vẫn bị cấm, không được công khai sau 75 năm kể từ khi được đưa vào kho lưu trữ.

Sử gia, và giáo sư nhân loại học David Kertzer đã tìm cách tiếp cận các tài liệu của Vatican từ thời Giáo hoàng Pius XI (1922-1939), và tuyên bố rằng, qua các nghiên cứu của mình, ông đã kết luận Vatican có thực hiện các giao dịch với nhà độc tài Phát xít Ý Benito Mussolini, giữ im lặng trước chủ nghĩa chống người Do Thái do nhà nước bảo trợ để đổi lấy các đặc quyền từ chế độ quân chủ vì lợi ích của Giáo Hội. Điều này đã khiến ông và những người khác tự hỏi vị thế của Vatican trong liên minh với Đức quốc xã, liệu họ có những thỏa thuận hoặc hợp tác tương tự? Kertzer đã viết những ý tưởng gây tranh cãi của ông trong cuốn sách Đức Giáo Hoàng và Mussolini.

Ngoài những câu chuyện đen tối về sự hợp tác với Đức Quốc xã, còn có bằng chứng cho thấy các hiện vật tôn giáo như Hòm Bia Giao Ước, Chén Thánh, Thánh Giá Thật, và tấm liệm Turin, tất cả đều tồn tại. Chúng được đặt ở đâu đó trong kho lưu trữ của Vatican hoặc có bản đồ chi tiết đến các địa điểm cất giấu chúng.

Những hành lang dài và tối trong văn khố. (Ảnh minh họa)

Ngoài ra còn có suy đoán cho rằng, các tài liệu lưu trữ chứa thông tin về bí mật và nguồn gốc huyết thống của Chúa Giê-su hay bằng chứng về sự tồn tại của Chúa, cũng như những phép lạ của Ngài. Có rất nhiều bí mật huyền bí và kỳ dị khác được chôn cất trong kho lưu trữ bí mật. Theo những người theo thuyết âm mưu, cũng có rất nhiều văn bản ma thuật và sách phép thuật, cũng như bằng chứng cho thấy ma quỷ tồn tại và một lượng lớn thông tin bí mật về bùa chú trừ tà đang ở trong kho lưu trữ.

Có rất nhiều thuyết âm mưu về những mưu đồ đen tối quay quanh kho lưu trữ bí mật của Vatican, và cả những bí mật siêu nhiên như cơ thể người ngoài hành tinh hay công nghệ tàu vũ trụ, bản đồ kho báu, tài liệu về lạm dụng tình dục trẻ em có hệ thống trong Giáo Hội, tài liệu đầy đủ về hội kín Illuminati. Hội kín Illuminati bất ngờ được cho là chủ nhân thực sự của kho lưu trữ,…

Mặc dù không có cách nào để biết có bao nhiêu tài liệu được cất giấu dọc theo các hành lang của kho lưu trữ rộng lớn này và bao nhiêu bí mật đen tối ẩn giấu, nhưng Văn khố Cơ mật Vatican vẫn là một nơi mê hoặc con người và hầu hết mọi người sẽ không bao giờ được nhìn thấy chúng.

Bất kể có những bí mật làm đảo lộn thế giới hay không, thì kho lưu trữ này vẫn là một kho tàng kiến thức lớn nhất trong lịch sử. Thật thú vị khi nghĩ về những khám phá đáng kinh ngạc được chứa trong hàng dặm kệ sách đang nằm im lìm trong hầm để chờ được khai quật, và người ta luôn tự hỏi thế giới sẽ ra sao nếu như các bí mật bên trong được công bố.