Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi (T) gặp người đồng cấp Trung Quốc Tần Cương (Qin Gang) ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh do Kyodo chụp ngày 02/04/2023. REUTERS - KYODO

Ngoại trưởng Nhật Bản Yoshimasa Hayashi đã đến Bắc Kinh vào hôm qua 01/04/2023. Đây là chuyến công du đầu tiên của một ngoại trưởng Nhật đến Trung Quốc từ tháng 12/2019 đến nay. Sau cuộc tiếp xúc vào hôm nay, 02/04 với đồng nhiệm Trung Quốc Tần Cương, ngoại trưởng Nhật Bản xác nhận là hai nước đều đồng ý cải thiện quan hệ bất chấp “nhiều thách thức” còn tồn tại.

Theo hãng tin Nhật Bản Kyodo, phát biểu với các phóng viên tại Bắc Kinh, ngoại trưởng Yoshimasa Hayashi cho biết là mặc dù có "nhiều thách thức", việc Nhật Bản và Trung Quốc hướng tới các mối quan hệ song phương "mang tính xây dựng và ổn định" là một điều "ngày càng quan trọng", đúng theo những gì từng được thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhất trí trong cuộc gặp thượng đỉnh vào tháng 11 năm ngoái. Một cách cụ thể, theo ngoại trưởng Hayashi, ông và đồng nhiệm Tần Cương đã đồng ý duy trì liên lạc chặt chẽ "ở tất cả các cấp" để cải thiện quan hệ, kể cả giữa các lãnh đạo và ngoại trưởng.

Trong cuộc hội đàm kéo dài khoảng tiếng đồng hồ, ngoại trưởng Nhật đã bày tỏ quan ngại về việc tàu Trung Quốc liên tục xâm nhập vùng biển quanh quần đảo Senkaku do Nhật Bản kiểm soát ở Biển Hoa Đông nhưng bị Bắc Kinh đòi chủ quyền, cũng như các hoạt động quân sự chung giữa Trung Quốc và Nga gần lãnh thổ Nhật Bản. Về Đài Loan, ông Hayashi cho biết là ông đã nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình và ổn định tại vùng eo biển Đài Loan trong bối cảnh áp lực quân sự của Trung Quốc gia tăng trong khu vực.

Nhà ngoại giao hàng đầu của Nhật Bản cũng cho biết là ông kêu gọi Bắc Kinh đóng "vai trò có trách nhiệm", dựa trên luật pháp quốc tế, trong việc hướng tới hòa bình và ổn định ở Ukraina, quốc gia đang chống lại một cuộc xâm lược của Nga. Bắc Kinh gần đây đã đề xuất một kế hoạch ngừng bắn và giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng, được Matxcơva đánh giá tích cực, nhưng đã bị những người chỉ trích cho rằng không công bằng vì trong kế hoạch này, không có nội dung kêu gọi Nga rút quân khỏi Ukraina.

Bên cạnh đó, ngoại trưởng Nhật xác nhận là đã cực lực phản đối việc Trung Quốc gần đây đã bắt giam một công dân Nhật Bản và kêu gọi trả tự do cho công dân này càng sớm càng tốt. Công dân này là một cán bộ cấp cao của công ty dược phẩm Nhật Bản Astellas Pharma Inc, bị bắt ở Trung Quốc vào tháng trước.

Theo Kyodo, về phía Trung Quốc, ngoại trưởng Tần Cương đã lưu ý rằng năm nay đánh dấu kỷ niệm 45 năm ngày ký kết Hiệp Ước Hòa Bình và Hữu Nghị song phương năm 1978 và "những lựa chọn đúng đắn" phải được thực hiện để tôn vinh tinh thần của hiệp ước. Ông cam kết sẽ hợp tác với đồng nhiệm Nhật Bản để hai nước có thể "tiến lên phía trước bằng cách loại bỏ các trở ngại".

Theo nhật báo Hồng Kông South China Morning Post, hôm thứ Sáu 31/03 vừa qua, ông Vương Nghị, lãnh đạo tối cao của ngành ngoại giao Trung Quốc hiện nay, đã hàm ý cảnh cáo Tokyo khi cho rằng “có lý do để lo ngại về khả năng chính sách của Nhật Bản đối với Trung Quốc có thể bị thụt lùi, với câu hỏi là liệu Nhật Bản có tiếp tục tuân theo định hướng phát triển hòa bình hay không”.

Nhật – Trung chính thức khởi động ''đường dây nóng quốc phòng''

Ngày 31/03, trước chuyến công du của ngoại trưởng Nhật, Tokyo và Bắc Kinh chính thức khởi động đường dây nóng quốc phòng, được thiết kế để phòng ngừa ‘‘các cuộc đụng độ ngoài ý muốn’’ giữa Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản và Quân đội Trung Quốc. Nhật Bản và Trung Quốc bắt đầu thiết lập một cơ chế liên lạc để ngăn chặn các vụ đụng độ ngẫu nhiên trên biển hoặc trên không vào tháng 6/2018, trong đó có ‘‘đường dây nóng quốc phòng’’, dự kiến bắt đầu hoạt động vào năm 2022, nhưng bị đình lại.