Lãnh đạo 46 quốc gia thành viên Hội Đồng Toàn Châu Âu họp tại Reykjavik, Iceland, ngày 16/05/2023. AP - Alastair Grant

Một năm sau khi khai trừ Nga, Hội Đồng Toàn Châu Âu đã họp thượng đỉnh ngày 16/05/2023 tại Reykjavik, Iceland. Các nhà lãnh đạo của 46 nước nhất trí ủng hộ Kiev và tỏ quyết tâm buộc Matxcơva phải trả giá cho cuộc xâm lăng Ukraina. Hội Đồng Toàn Châu Âu đã công bố một cơ chế nhằm theo dõi những tổn thất và thiệt hại do quân đội Nga gây ra.

Đặc phái viên RFI Valérie Gas tường trình từ Reykjavik :

« Ông Volodymyr Zelensky không đến Reykjavik sau vòng công du châu Âu. Tuy nhiên, tổng thống Ukraina đã phát biểu trực tuyến trước toàn thể nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ các nước thành viên Hội Đồng Toàn Châu Âu. Sau bài phát biểu của ông Zelensky, tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã lên án những hành động bạo lực của Nga ở Ukraina.

Ông nói : « Tôi nghĩ đến những vụ oanh kích vào cơ sở hạ tầng dân sự, tôi nghĩ đến những vụ hãm hiếp được sử dụng làm vũ khí chiến tranh, đến những vụ giết người, đến nạn tra tấn phổ biến, đến tình trạng trẻ em Ukraina bị đầy ải sang Nga và các vùng bị chiếm đóng ». Ông Macron cảnh cáo Nga : « Việc cưỡng bức đầy ải trẻ em là tội ác chiến tranh và hành động này được nhân rộng ra thì có thể cấu thành tội ác chống nhân loại ».

Nguyên thủ Pháp muốn gây áp lực với Nga bằng cách chống lại tình trạng không bị trừng phạt. Ông nói : « Hội Đồng Toàn Châu Âu một lần nữa cho thấy tiếng nói bênh vực những nạn nhân của cuộc xâm lược qua việc lập Sổ thống kê quốc tế các thiệt hại do cuộc xâm lược của Nga tại Ukraina gây ra ». Đó là sự hỗ trợ về tư pháp và về tài chính cùng với sự giúp đỡ của Ngân hàng phát triển của Hội Đồng Toàn Châu Âu.

Nguyên thủ Pháp nói tiếp : « Tôi hy vọng chúng ta có thể khởi động một dự án lớn để có thể sớm can thiệp và hỗ trợ thành lập khoảng một trăm trung tâm chăm sóc sức khỏe tinh thần ở Ukraina để giúp tất cả những người hàng ngày vẫn phải chịu đựng những chấn thương tâm thần nặng nề do cuộc xung đột bạo lực này gây ra ».

Ngoài viện trợ quân sự cho Ukraina, mục tiêu của ông Emmanuel Macron là bắt đầu chuẩn bị tái thiết Ukraina ».

Cuộc họp tại Iceland là thượng đỉnh lần thứ 4 của Hội Đồng Toàn Châu Âu trong suốt 75 năm tồn tại. Iceland không có quân đội nên không thể viện trợ quân sự cho Ukraina, do đó chính quyền Reykjavik muốn huy động « vũ khí pháp lý». Còn hai nước Anh và Hà Lan muốn lập một « liên minh quốc tế » để giúp Kiev « tăng khả năng chiến đấu trên không, từ đào tạo phi công đến giao chiến đấu cơ F-16 ». Tổng thống Zelensky đã hoan nghênh đề xuất của hai thủ tướng Anh và Hà Lan trong cuộc hội đàm ngày 16/05 ở Luân Đôn.