HẠNH PHÚC: ĐI TÌM VÔ HẠN TRONG CÁI HỮU HẠN CỦA MỘT ÁNH MẮT, MỘT NỤ CƯỜI

Thứ năm - 13/11/2025 23:56

Con người, từ thuở hồng hoang cho đến kỷ nguyên số hóa này, vẫn luôn là kẻ lữ hành điên cuồng trên sa mạc của cuộc đời, khao khát tìm thấy Ốc Đảo Hạnh Phúc. Chúng ta mải miết truy đuổi những mục tiêu vĩ đại, những cột mốc chói lọi: tiền bạc, danh vọng, quyền lực, những cuộc du hành xa hoa, những bữa tiệc linh đình. Hạnh phúc được định nghĩa bằng số lượng, bằng quy mô, bằng tiếng vang. Ta chờ đợi một sự kiện long trời lở đất, một phép màu hiển nhiên để tuyên bố: "Đây, tôi đã tìm thấy nó!" Thế nhưng, giữa lúc ta đang ngước nhìn những đỉnh cao vời vợi, một sự thật giản dị và thâm sâu lại khẽ khàng thì thầm: Hạnh phúc không phải là một vương miện lớn, mà là một hạt sương nhỏ, đôi khi chỉ là một ánh mắt, một nụ cười.
Đúng thế, hạnh phúc là nghệ thuật của sự vi tế, là khả năng nhận ra cái Vô Hạn ẩn mình trong cái Hữu Hạn. Ta đã đánh mất khả năng nhìn thấy điều này bởi sự ồn ào và gấp gáp của chính mình. Ta mang những chiếc lưới lớn đi bắt cá voi, trong khi con cá vàng của hạnh phúc lại bơi lội thanh thản trong chén trà buổi sáng. Nếu hạnh phúc là một toan tính, nó sẽ mãi mãi là sự thiếu hụt. Nhưng nếu hạnh phúc là một sự chiêm nghiệm, nó lập tức trở thành sự viên mãn, và chính ánh mắt, nụ cười là hai cánh cổng dẫn vào ngôi đền chiêm nghiệm ấy. Chúng là hai cử chỉ nhân văn nguyên thủy nhất, hai bản năng không cần phiên dịch, vượt qua mọi rào cản văn hóa hay ngôn ngữ.
Hãy bắt đầu từ Ánh Mắt. Ánh mắt là linh hồn không mặc áo. Nó là cửa sổ không che chắn của tâm hồn, nơi lời nói trở nên thừa thãi và sự giả dối bị đốt cháy. Trong triết học, người ta nói về tính hiện sinh: chúng ta chỉ thực sự tồn tại khi được người khác nhìn nhận. Nhưng cái nhìn mà ta khao khát không phải là sự quan sát hờ hững, mà là một Ánh Mắt Thừa Nhận. Một ánh mắt ấy có sức mạnh của hàng ngàn cuốn sách. Nó không chỉ đơn thuần là thu nhận hình ảnh, mà là một hành động dấn thân, một sự thâm nhập vào cõi nội tâm của người đối diện. Khi ta trao đi một ánh mắt sâu thẳm, ta đang nói: "Tôi thấy bạn. Tôi hiểu nỗi đau/niềm vui của bạn. Và bạn không cô đơn."
Trong khoảnh khắc ấy, sự cô đơn, căn bệnh thế kỷ của con người hiện đại, tan biến như sương mù. Hạnh phúc nảy sinh từ sự kết nối, từ việc cảm nhận được tính đồng loại. Một ánh mắt chứa chan lòng trắc ẩn của một người lạ trên đường, một cái nhìn khích lệ của người cha, người mẹ, hay ánh mắt chia sẻ của một người bạn đang chịu cùng nỗi đau... tất cả đều là những khoảnh khắc hạnh phúc tuyệt đối. Chúng không phải là hạnh phúc do có được thêm gì, mà là hạnh phúc do không bị mất đi sự liên đới, không bị rơi vào hố sâu của sự biệt lập. Ánh mắt là sự giao ước thầm lặng: "Dù thế giới này có tan vỡ, chúng ta vẫn đang cùng nhau đứng đây."
Và nếu ánh mắt là sự thâm nhập, là sự nhận ra nỗi đau và sự hiện hữu, thì Nụ Cười lại là sự phản ứng, là lời đáp lại bằng Tình Yêu. Nụ cười là phép màu hóa giải. Trong những nền văn minh cổ đại, người ta tin rằng nụ cười có thể xua đuổi tà ma và bệnh tật. Thật vậy, nụ cười là một cử chỉ dũng cảm, một lời tuyên chiến với sự tuyệt vọng. Trong một thế giới đầy rẫy bất công và phiền muộn, việc nở một nụ cười, dù là nhỏ nhất, cũng là một hành động cách mạng, một sự khẳng định kiên cường rằng niềm hy vọng vẫn còn.
Nụ cười không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của sự vui vẻ tột độ. Có những nụ cười của sự cam chịu đầy cao thượng, nụ cười của sự tha thứ vô điều kiện, nụ cười của người biết rằng mọi thứ đều rồi sẽ qua. Nụ cười ấy là sự buông bỏ, là cái gật đầu chấp nhận số phận, nhưng không phải một cách yếu đuối, mà là với một sức mạnh nội tại phi thường. Một nụ cười chân thật có thể xoa dịu vết thương của người khác mà không cần một lời an ủi nào. Nó là một bài ca không lời, là một điệu nhảy của niềm tin được thể hiện trên khuôn mặt. Nó là bằng chứng rõ ràng nhất về sự tồn tại của lòng tốt nguyên sơ trong con người.
Khi ánh mắt và nụ cười gặp nhau, đó là khoảnh khắc Hạnh Phúc Vẹn Toàn. Ánh mắt lắng nghe, và nụ cười trả lời. Ánh mắt khơi mào cho sự giao tiếp bằng cách mở lòng, và nụ cười kết thúc bằng cách ban tặng sự bình yên. Hình ảnh người mẹ nhìn đứa con thơ của mình: ánh mắt trìu mến không rời, sau đó là nụ cười rạng rỡ của sự an lòng. Hình ảnh người yêu sau bao ngày xa cách: ánh mắt hằn lên nỗi nhớ và sự lo lắng, rồi nụ cười nhẹ nhõm khi thấy nhau an toàn. Đó không phải là khoảnh khắc vĩ đại của chiến thắng, mà là khoảnh khắc vi tế của sự đoàn tụ linh hồn.
Hạnh phúc đích thực không bao giờ nằm ở việc sở hữu những thứ ta muốn, mà nằm ở việc trân trọng những gì ta đã có, đặc biệt là những kết nối nhân loại. Hạnh phúc không phải là khi ta đứng trên bục vinh quang nhìn xuống, mà là khi ta cúi xuống, nhìn vào mắt một người đang cần sự giúp đỡ, và đáp lại bằng một nụ cười không phán xét. Nhà hiền triết từng nói, "Đôi mắt chỉ có thể thấy những gì tâm hồn đã chuẩn bị để hiểu." Nếu tâm hồn ta luôn bị che lấp bởi tham vọng và sự phàn nàn, ta sẽ không bao giờ thấy được hạnh phúc đang nằm khiêm tốn ngay trước mặt.
Hạnh phúc không đợi đến khi mọi vấn đề được giải quyết. Nó không đòi hỏi một tài khoản ngân hàng lớn hay một cơ thể hoàn hảo. Hạnh phúc đến khi ta can đảm sống trọn vẹn trong khoảnh khắc hiện tại. Ngay lúc này, nếu ta có thể dừng lại, hít một hơi thật sâu, và nhớ lại một ánh mắt nhân hậu ta từng nhận được, một nụ cười ấm áp ta từng trao đi, ta sẽ cảm nhận được sự tràn đầy. Cảm giác ấm áp đó, sự thanh thản ấy, chính là bản chất của Hạnh phúc.
Sự kỳ diệu của ánh mắt và nụ cười là chúng miễn phí, không thể mua được, và có thể được nhân lên vô tận. Chúng là hai đồng xu quý giá nhất mà người nghèo nhất cũng có thể trao tặng, và người giàu nhất cũng không thể làm ngơ. Chúng phá vỡ mọi quy tắc của thị trường, bởi khi ta cho đi, ta không hề mất mát, mà lại nhận về sự phong phú gấp bội. Hãy tưởng tượng một ngày, nơi mỗi cuộc gặp gỡ, dù chỉ là thoáng qua, đều được bắt đầu bằng sự giao tiếp thầm lặng của ánh mắt và kết thúc bằng một nụ cười chân thành. Chắc chắn, đó sẽ là một thế giới ít tranh chấp, ít lo âu hơn.
Từ góc độ tâm linh, nụ cười còn là một cử chỉ thánh thiêng. Một nụ cười là lời "Xin vâng" của cá nhân ta đối với Thiên Ý. Nó là sự chấp nhận Thập Giá nhỏ bé của đời mình với một niềm hy vọng lớn lao. Trong ánh mắt của mỗi người, ta có thể thấy hình ảnh của Thiên Chúa, Đấng đã tạo dựng nên ta. Khi ta trao ánh mắt và nụ cười, ta đang tham dự vào công trình sáng tạo của Ngài, ta đang làm chứng cho Tình Yêu Vô Điều Kiện. Hạnh phúc tôn giáo không phải là việc tìm thấy một Đức Chúa Trời xa xôi, mà là nhận ra Ngài đang hiện diện trọn vẹn trong những người ta gặp, qua những cử chỉ giản đơn và thuần khiết nhất.
Sự sâu sắc của câu nói này nằm ở chỗ nó đòi hỏi ta phải sống một đời sống của sự Chú Tâm. Chú tâm là chiếc chìa khóa để mở khóa kho tàng của hạnh phúc. Nếu ta không chú tâm, ta sẽ bỏ lỡ ánh mắt thoáng qua kia, ta sẽ không nhận ra sự dịu dàng ẩn chứa sau nụ cười mệt mỏi của đồng nghiệp hay người thân. Ta phải thực hành sự hiện diện để thu nhận được những tín hiệu hạnh phúc nhỏ bé này. Điều này khó hơn nhiều so với việc kiếm được một triệu đô la, vì nó đòi hỏi sự kỷ luật của trái tim, sự tĩnh lặng của tâm hồn.
Vậy, hạnh phúc không phải là một đỉnh núi phải leo đến, mà là một thung lũng phải sống. Hạnh phúc không nằm trong tương lai, mà nằm trong cái lướt qua của hiện tại. Hạnh phúc không đòi hỏi một bài phát biểu hùng hồn, mà chỉ cần một khoảnh khắc đối diện thầm lặng. Hãy nhớ rằng, trong sự hối hả và phồn hoa của cuộc đời, điều quý giá nhất mà ta có thể trao cho nhau không phải là vàng bạc hay những lời hứa to tát, mà là sự hiện diện trọn vẹn của chính mình, được gói ghém trong sự chân thành của một ánh mắt, và sự nhân từ của một nụ cười. Hãy trao tặng chúng vô điều kiện, và bạn sẽ thấy chính mình đang sống trong niềm hạnh phúc không bao giờ cạn kiệt.

Nguồn tin: Lm. Anmai, CSsR.