KHÔNG AI MÃI NGÂY THƠ GIỮA CUỘC ĐỜI ĐẦY TOAN TÍNH

Thứ tư - 19/11/2025 03:17

Thời gian không chỉ là một dòng chảy vật lý đưa ta từ ấu thơ đến trưởng thành, mà còn là một lò luyện tâm hồn, nơi sự ngây thơ bị bào mòn và thay thế bằng kinh nghiệm xương máu. Cuộc đời, với tất cả sự phức tạp và đa chiều của nó, buộc ta phải thay đổi, không phải vì ta mong muốn trở nên khác biệt, mà vì đó là điều kiện tiên quyết để tồn tại. Sự ngây thơ, ban đầu là chiếc áo khoác ấm áp của tâm hồn, dần dần trở thành một gánh nặng, một điểm yếu chết người giữa môi trường đầy rẫy sự mưu toan và lợi dụng.
Thuở ban sơ, khi thế giới còn được nhìn qua lăng kính trong veo của tâm hồn trẻ dại, ta tin rằng mọi thứ đều là sự thật, mọi người đều là chân thành. Niềm tin ấy giản đơn và mạnh mẽ: chỉ cần mình sống tốt, người khác nhất định cũng sẽ đối đãi lại bằng sự tử tế. Ta trao đi lòng tin vô điều kiện, không một chút phòng bị, bởi lẽ trong thế giới nội tâm của ta, sự dối trá và tính toán là những khái niệm xa lạ. Mọi lời nói, mọi ánh mắt đều được tiếp nhận với sự hồn nhiên tuyệt đối, như những trang giấy trắng tinh khôi chưa hề vướng bận mực đen của sự nghi ngờ.
Nhưng rồi, đời dạy cho ta một bài học cay đắng mà không một trường lớp nào có thể giảng dạy. Đó là bài học về sự phản bội được che đậy khéo léo, về lòng tốt bị lợi dụng một cách tàn nhẫn, và về những tổn thương sâu sắc đến từ chính những người ta đã từng đặt trọn niềm tin. Từ những lần bị lừa gạt trắng trợn, bị lợi dụng triệt để, bị đẩy vào góc tối của sự cô đơn, ta bắt đầu nhận ra một sự thật lạnh lùng: không phải ai cũng thật lòng, và lòng tốt đôi khi chỉ là công cụ để người khác đạt được mục đích của họ.
Những vết xước vô hình trên tâm hồn buộc ta phải học cách tự bảo vệ. Sự thay đổi bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt nhất: học cách che giấu cảm xúc thật sự, không còn để niềm vui hay nỗi buồn phơi bày quá rõ ràng. Ta học cách im lặng, thay vì bộc bạch mọi suy nghĩ và cảm nhận. Bởi ta biết rằng, trong một số trường hợp, lời nói thật lòng có thể trở thành vũ khí chống lại chính mình. Nụ cười không còn là biểu hiện của niềm hạnh phúc ngây dại, mà là một lớp mặt nạ xã giao, một kỹ năng sinh tồn được rèn giũa để vượt qua những tình huống phức tạp mà không để lộ ra yếu điểm.
Cuộc đời này, vốn dĩ là một thị trường giao dịch phức tạp, nơi mọi mối quan hệ đều có thể được đặt lên bàn cân của lợi ích. Sự thật chẳng dễ nuốt nằm ở chỗ: có những nụ cười rạng rỡ kia lại ẩn giấu một sự dối trá thâm sâu, một mục đích được tính toán kỹ lưỡng. Những lời quan tâm hỏi han ân cần, tưởng chừng như xuất phát từ trái tim, lại có khi chỉ là phép xã giao lạnh lùng, một bước đệm để tiến tới một thỏa thuận nào đó. Ta dần nhận ra rằng, sự tử tế của một số người chỉ kéo dài cho đến giây phút họ đạt được điều họ muốn, và ngay khi mục đích đã hoàn thành, chiếc mặt nạ sẽ rơi xuống, để lộ ra gương mặt lạnh lùng và vô cảm.
Càng đi xa trên con đường đời, ta càng thấm thía: sự thay đổi này không phải là một sự chọn lựa tùy ý, mà là một sự "buộc phải" khác đi để có thể sống sót giữa những bon chen, những toan tính không ngừng nghỉ. Giữa một thế giới mà lòng tốt bị đánh đồng với sự yếu đuối và dễ bị khai thác, sự thật lòng dễ dàng bị xem nhẹ và bị cho là thiếu khôn ngoan, và sự thẳng thắn lại khiến ta trở nên lạc lõng, thậm chí bị cô lập. Nếu ta cứ mãi giữ sự ngây thơ như tấm khiên chắn yếu ớt, ta sẽ không thể trụ vững, sẽ bị cuốn phăng đi bởi những cơn sóng ngầm của mưu tính và dối trá.
Quá trình trưởng thành ấy là một sự lột xác đau đớn, nhưng cần thiết. Ta không trở nên lạnh lùng, mà là học được cách kiểm soát nhiệt độ của trái tim mình. Ta vẫn có thể cảm nhận, vẫn có thể yêu thương, nhưng với một sự thận trọng, một rào cản vô hình được dựng lên để bảo vệ bản thân khỏi những cú sốc không đáng có. Trưởng thành không phải là việc vứt bỏ toàn bộ niềm tin, mà là biết đặt giới hạn cho lòng tin, biết chọn lọc đối tượng để trao gửi. Đó là khả năng giữ lại chút ngây thơ thuần khiết cho riêng mình, giữ nó như một ngọn lửa nhỏ bên trong, để sưởi ấm tâm hồn chứ không mang nó đi phân phát vô tội vạ cho những người không xứng đáng trân trọng.
Cái giá của sự trưởng thành chính là việc mất đi sự hồn nhiên ban đầu, nhưng bù lại, ta có được sự khôn ngoan và sức mạnh nội tại. Ta học được cách đọc vị người khác qua ánh mắt, qua cử chỉ, qua những khoảng lặng lơ lửng. Ta hiểu rằng, không phải mọi sự im lặng đều là vàng, nhưng im lặng đúng lúc lại là một lá chắn thép. Ta hiểu rằng, không phải mọi lời nói hoa mỹ đều là thật, nhưng lời nói thẳng thắn đôi khi lại là liều thuốc đắng cần thiết.
Ai rồi cũng sẽ khác, không phải vì họ ham muốn sự phức tạp, mà vì cuộc đời khắc nghiệt bắt buộc họ phải thế. Người ta không thể sống mãi trong một thế giới ảo mộng do chính mình tạo ra, nơi chỉ có màu hồng và sự trung thực tuyệt đối. Họ phải học cách trở thành những chiến binh âm thầm, chiến đấu với sự nghi ngờ và tính toán của người khác bằng chính sự cảnh giác và sự thông minh cảm xúc của mình. Sự ngây thơ, vốn là món quà vô giá của tuổi trẻ, nay trở thành vật phẩm xa xỉ mà ta không dám mang ra trưng bày, sợ rằng nó sẽ bị đánh cắp hoặc bị làm hoen ố ngay lập tức.
Tuy nhiên, giữa cuộc đời đầy rẫy sự toan tính này, điều kỳ diệu nhất là con người ta vẫn không ngừng hy vọng. Dù phải khoác lên mình hàng ngàn lớp vỏ bọc, dù phải tập cười một nụ cười không hồn nhiên, dù phải tập im lặng trước những điều đáng nói, ta vẫn khao khát giữ được chút "người" trong lòng mình. Chút "người" ấy chính là phần hồn còn sót lại của sự ngây thơ, là khả năng đồng cảm, là sự tôn trọng đối với sự thật, là ý chí không muốn trở thành kẻ tính toán như những người đã làm tổn thương ta.
Đó là cuộc chiến nội tâm không ngừng nghỉ giữa cái Tôi muốn tin và cái Tôi buộc phải đề phòng. Là sự cân bằng mong manh giữa việc trở nên khôn ngoan nhưng không xảo quyệt, cẩn trọng nhưng không đa nghi, mạnh mẽ nhưng không lạnh lùng. Ta biết rằng, để sống sót, ta cần một chiếc áo giáp kiên cố, nhưng ta vẫn giữ một vết nứt nhỏ trên chiếc áo giáp ấy, để ánh sáng của lòng nhân ái và sự thật lòng có thể len lỏi vào và chiếu rọi.
Không ai mãi ngây thơ giữa cuộc đời đầy toan tính, đó là một định luật khắc nghiệt. Nhưng chính trong sự chấp nhận định luật ấy, ta tìm thấy định nghĩa thực sự của trưởng thành: không phải là việc biến thành một người khác hoàn toàn, mà là học cách trở thành phiên bản mạnh mẽ hơn của chính mình, phiên bản biết bảo vệ bản thân nhưng vẫn giữ được khả năng trao đi yêu thương cho những người xứng đáng, và quan trọng nhất, không bao giờ đánh mất bản chất thiện lương của mình, dù phải đối diện với bao nhiêu cạm bẫy và sự lừa lọc. Ngay cả khi ta buộc phải khác đi, ta vẫn chọn khác đi theo cách giữ lại được nhân tính.

Nguồn tin: Lm. Anmai, CSsR