MÙA VỌNG: TIẾNG GỌI TỈNH THỨC VÀ NIỀM HY VỌNG CỦA NHÂN LOẠI

Thứ bảy - 29/11/2025 19:16

Khi những cơn gió se lạnh của những ngày cuối năm bắt đầu len lỏi qua từng con phố, khi những ánh đèn lấp lánh bắt đầu được giăng mắc trên các nẻo đường, lòng người dường như cũng rộn ràng hơn. Mùa Vọng đã về. Đó là thời khắc mà không chỉ riêng người Công giáo, mà cả nhân loại – từ Phật giáo, Cao Đài, hay những người không theo tôn giáo nào – đều cảm thấy một sự háo hức khó tả. Có lẽ, trong sâu thẳm tâm thức con người, ai cũng khao khát một niềm vui, một sự bình an và một lễ hội của tình yêu thương.
Tuy nhiên, đằng sau những ánh đèn màu và những cây thông trang trí rực rỡ ấy, sự chờ đợi của người Kitô hữu mang một chiều kích hoàn toàn khác biệt. Người đời chờ đợi những món quà, những bữa tiệc hay không khí lễ hội; còn người Công giáo chờ đợi một Ngôi Vị. Chúng ta chờ đợi Đấng Cứu Thế.
1. Ý Nghĩa Thâm Sâu Của "Mùa Vọng" (Advent)
Chữ "Vọng" trong tiếng Việt mang ý nghĩa là trông mong, ngóng chờ. Trong tiếng Anh, "Advent" hay tiếng Latinh là "Adventus" có nghĩa là "Đang đến" (Coming). Nhưng câu hỏi đặt ra là: Ai đang đến? Và tại sao sự kiện này lại quan trọng đến mức làm thay đổi dòng lịch sử nhân loại?
Đấng đang đến chính là Đức Giêsu Kitô – Ngôi Hai Thiên Chúa. Ngài không chỉ là một vĩ nhân, một nhà cải cách xã hội, mà là Thiên Chúa thật và là người thật. Ngài mang hai bản tính: nhân loại và thần linh, trọn vẹn trong một ngôi vị. Ngài đến không phải để chinh phục thế giới bằng gươm giáo, mà để "ở cùng chúng ta" (Emmanuel), để chia sẻ phận người, để xóa bỏ tội lỗi trần gian và thiết lập lại mối giao hòa đã bị gãy đổ giữa Thiên Chúa Cha và nhân loại.
Thời gian 4 tuần lễ Mùa Vọng mang một ý nghĩa biểu tượng sâu sắc: nó đại diện cho 4.000 năm lịch sử (theo cách tính của Kinh Thánh xưa) mà dân Israel và cả nhân loại đã khắc khoải mong chờ Đấng Messia. Đó là tiếng kêu xé lòng của nhân loại trong đêm tối tội lỗi, khao khát Ánh Sáng Chân Lý.
2. Ba Chiều Kích Của Việc "Chúa Đến"
Giáo hội Công giáo không chỉ nhắc nhở chúng ta về một sự kiện lịch sử đã qua, mà Mùa Vọng mở ra cái nhìn về việc Chúa đến trong ba chiều kích thời gian:

Quá khứ (Lịch sử): Kỷ niệm việc Ngôi Hai Thiên Chúa giáng sinh lần thứ nhất tại Bêlem trong sự khó nghèo và khiêm hạ.
Tương lai (Cánh chung): Hướng lòng về việc Chúa Kitô sẽ đến lần thứ hai trong vinh quang để phán xét kẻ sống và kẻ chết, kết thúc dòng lịch sử nhân loại.
Hiện tại (Mầu nhiệm): Chúa đến trong từng giây phút của cuộc đời, qua Bí tích Thánh Thể, qua Lời Chúa, và qua những người anh em nghèo khổ bé nhỏ mà chúng ta gặp gỡ hằng ngày.

3. Cấu Trúc Phụng Vụ: Lộ Trình Của Sự Tỉnh Thức
Để giúp người tín hữu sống trọn vẹn mầu nhiệm này, Giáo hội chia 4 tuần Mùa Vọng thành hai giai đoạn rõ rệt với những sắc thái tâm linh khác nhau:

Giai đoạn 1 (Hai tuần đầu): Hướng về Cánh Chung. Phụng vụ tập trung vào việc Chúa đến lần thứ hai. Lời Chúa vang lên mạnh mẽ, đầy tính cảnh báo nhưng cũng chan chứa hy vọng. Đây là lúc Giáo hội mời gọi con người ý thức về sự hữu hạn của kiếp người và sự vĩnh cửu của Thiên Đàng. Chúng ta được mời gọi sửa soạn một "advent" cho chính linh hồn mình, để khi Chúa đến, dù bất ngờ như kẻ trộm, ta vẫn sẵn sàng ra đón Ngài.
Giai đoạn 2 (Hai tuần sau - từ ngày 17/12): Hướng về Bêlem. Tâm tình phụng vụ chuyển sang sự hân hoan, dịu dàng, chuẩn bị trực tiếp cho Đại lễ Giáng Sinh. Chúng ta cùng Mẹ Maria và Thánh Giuse rong ruổi trên con đường về Bêlem, chiêm ngắm mầu nhiệm Nhập Thể – Thiên Chúa làm người.

4. Tiếng Vọng Của Các Ngôn Sứ: Lời Hứa Ngàn Xưa
Niềm hy vọng của Mùa Vọng không mơ hồ, mà được đặt trên nền tảng vững chắc của Lời Chúa. Hàng bao thế kỷ trước khi Đấng Cứu Thế ra đời, các Tiên tri đã loan báo về Ngài với những chi tiết kinh ngạc:

Tiên tri Isaiah (Isaia): Vị ngôn sứ của Mùa Vọng, người đã thốt lên lời hứa vĩ đại: "Chính Chúa sẽ ban cho các ngươi một dấu hiệu: 'Này đây một trinh nữ sẽ thụ thai, sinh hạ một con trai và đặt tên là Emmanuel'" (Is 7:14). Lời tiên báo này đã ứng nghiệm trọn vẹn nơi Đức Trinh Nữ Maria. "Emmanuel" – Thiên-Chúa-ở-cùng-chúng-ta – là danh hiệu đẹp nhất, an ủi nhất cho thân phận cô đơn của con người.
Tiên tri Micah (Mica): Dù Bêlem chỉ là một thôn làng nhỏ bé, không đáng kể gì trong các chi tộc Giuđa, nhưng Micah đã thấy trước vinh quang của nó: "Phần ngươi, hỡi Bêlem Ephrata... từ nơi ngươi, sẽ xuất hiện một vị có sứ mạng thống nhất Israel" (Mk 5:1). Điều này nhắc nhở ta rằng Thiên Chúa luôn chọn những gì nhỏ bé, khiêm hạ để làm nên những điều vĩ đại.

5. Lời Mời Gọi Sám Hối và Canh Tân Đời Sống
Mùa Vọng không chỉ là chờ đợi thụ động, mà là một sự "chờ đợi trong hành động". Để đón một vị khách quý trần gian, ta còn phải quét dọn nhà cửa, trang hoàng phòng ốc; huống chi là đón Vua Trời đất ngự vào linh hồn.
Lời Chúa trong Tin Mừng Mùa Vọng luôn vang lên điệp khúc: "Hãy tỉnh thức và cầu nguyện". Nhưng tỉnh thức như thế nào?
a. Dọn dẹp "ngôi nhà" tâm hồn: Đây là thời điểm vàng để mỗi người chúng ta tìm đến Tòa Giải Tội. Hãy can đảm nhìn thẳng vào những góc khuất tăm tối của lòng mình, làm hòa với Thiên Chúa và làm hòa với anh chị em. Một tâm hồn đầy hận thù, ghen ghét hay kiêu ngạo thì không thể có chỗ cho Chúa Hài Đồng ngự trị.
b. Cuộc rà soát lương tâm toàn diện: Hãy dùng thước đo của Lời Chúa để kiểm điểm đời sống:

Đối chiếu với 10 Điều Răn và 6 Luật Hội Thánh: Ta có đang thờ ơ với Chúa và vô cảm với tha nhân?
Đối chiếu với 7 Mối Tội Đầu: Ta có đang để tính kiêu ngạo, hà tiện, mê ăn uống hay lười biếng chi phối cuộc sống?

c. Sự biến đổi cụ thể (Metanoia): Thánh Phaolô đã khuyên: "Hãy sống tử tế, đàng hoàng, để không có gì đáng trách trong ngày Đức Giêsu Kitô ngự đến". Sự thay đổi này cần phải cụ thể, từ tình trạng tiêu cực sang tích cực:

Từ tội lỗi sang ân sủng: Quyết tâm từ bỏ một thói xấu cụ thể đang kìm hãm bạn.
Từ khô khan sang sốt sắng: Thay vì đi lễ cho xong lần, hãy tham dự với cả trái tim. Thay vì lười biếng cầu nguyện, hãy dành 5-10 phút mỗi ngày để thầm thĩ với Chúa.
Từ khép kín, vị kỷ sang bác ái, vị tha: Mùa Vọng là mùa của sẻ chia. Hãy mở rộng vòng tay, bớt đi một chút chi tiêu mua sắm để giúp đỡ người nghèo, người neo đơn – đó chính là cách ta tặng quà cho Chúa Giêsu.
Từ trùm chăn hưởng thụ sang dấn thân phục vụ: Hãy tham gia vào các công việc chung của giáo xứ, cộng đoàn, hay đơn giản là phục vụ chính những người thân trong gia đình mình với thái độ vui tươi.
Từ u mê sang say mê Lời Chúa: Hãy để Lời Chúa là ngọn đèn soi dẫn bước chân bạn mỗi ngày.

Mùa Vọng là một hành trình thiêng liêng và đầy chất thơ. Đó là lúc ta đi từ bóng tối ra ánh sáng, từ tuyệt vọng đến hy vọng, từ cô độc đến hiệp thông.
Chúa đang đến! Ngài đứng ngoài cửa và gõ. Điều quan trọng không phải là Ngài đến lúc nào, mà là khi Ngài đến, Ngài có thấy chúng ta đang tỉnh thức với ngọn đèn đức tin cháy sáng và bình dầu bác ái đong đầy hay không.
Nguyện chúc Quý vị một Mùa Vọng thánh thiện, một tâm hồn được dọn dẹp sạch trong để trở thành máng cỏ ấm áp đón mừng Đại Lễ Giáng Sinh an lành và tràn đầy ân sủng.

Nguồn tin: Lm. Anmai, CSsR