Tháng Mười Một về, mang theo một làn sương mờ ảo, không chỉ của khí trời se lạnh cuối năm, mà còn là một bầu khí thiêng liêng mời gọi mọi tín hữu dừng lại để suy niệm về biên giới mong manh giữa sự sống và cái chết. Đây không phải là tháng chỉ dành riêng cho nỗi buồn cá nhân hay sự hồi tưởng riêng tư, nhưng là một lời mời gọi vượt qua mọi giới hạn của tình thân huyết tộc để bước vào sự hiệp thông phổ quát, một lời mời gọi đến với công đoàn các thánh. Khi cử hành những ngày đầu tháng Mười Một, đặc biệt là lễ Các Thánh và lễ Cầu Hồn, Hội Thánh đã khơi lên trong lòng mỗi người chúng ta ý thức sâu sắc về một Mầu nhiệm lớn lao: chúng ta là một thân thể duy nhất trong Đức Kitô. Thân thể ấy bao gồm Hội Thánh khải hoàn trên trời (các thánh), Hội Thánh chiến đấu trên trần gian (chúng ta), và Hội Thánh đau khổ nơi luyện hình (các đẳng linh hồn). Chính trong sự liên đới thiêng liêng ấy mà bổn phận cầu nguyện của chúng ta không thể chỉ dừng lại ở những người thân yêu ruột thịt đã ra đi, mà phải vươn tới mọi linh hồn đang cần lời chuyển cầu, cần sự hy sinh đền tội để được hoàn toàn tinh luyện, xứng đáng hưởng kiến nhan Chúa.
Việc cầu nguyện cho linh hồn cha mẹ, ông bà, những người đã khuất trong gia đình là một hành vi đạo đức tự nhiên và cao quý, là sự nối dài của lòng hiếu thảo và tình yêu thương. Đó là nền tảng vững chắc cho mọi hành vi tưởng nhớ khác. Nhưng Lời Chúa và giáo huấn của Hội Thánh mời gọi chúng ta mở rộng tầm nhìn của trái tim, không chỉ dừng lại ở chiếc bàn thờ gia tiên, mà hướng đến cánh cửa vĩnh cửu của Luyện hình, nơi vô số linh hồn đang khát khao sự trợ giúp. Họ là những người đã hoàn tất cuộc đời trần thế trong ân sủng của Thiên Chúa, nhưng vẫn còn mang trên mình những tì vết, những thiếu sót do những lỗi lầm chưa được đền bù, những gắn bó chưa được thanh tẩy. Purgatorium – Luyện hình – theo cái nhìn của Giáo lý không phải là một sự trừng phạt mang tính báo thù, mà là một hành vi của lòng thương xót vô biên. Đó là lò luyện tình yêu, nơi ánh sáng thiêng liêng rọi vào và đốt cháy mọi tạp chất không xứng đáng với Thiên Chúa. Linh hồn nơi đây đã được đảm bảo chắc chắn về ơn cứu độ, nhưng họ vẫn chưa đạt đến sự tinh tuyền trọn vẹn để có thể diện đối diện với Đấng Thánh tuyệt đối.
Sự đau khổ của các linh hồn nơi luyện hình không phải là nỗi đau của sự tuyệt vọng, nhưng là nỗi đau của tình yêu bị trì hoãn. Họ khao khát Đức Kitô, nhưng bị ngăn cách bởi lớp màn mỏng của những bất toàn. Và trong tình trạng ấy, họ không thể tự giúp mình được nữa. Họ hoàn toàn phụ thuộc vào Hội Thánh chiến đấu trên thế gian, vào những lời cầu nguyện, những việc lành, và đặc biệt là Thánh Lễ, Bánh Hằng Sống và Của Lễ Thập Giá của chúng ta. Đây là mầu nhiệm của sự trao đổi thiêng liêng: Đức Kitô đã liên kết chúng ta lại thành một hệ thống thông công mà qua đó, tình yêu và ân sủng có thể tuôn chảy. Việc tôi hy sinh một bữa ăn, một thú vui nhỏ, hay đọc một chuỗi Mân Côi không chỉ sinh hoa kết quả cho riêng tôi, mà còn có thể chuyển thành công phúc cho một linh hồn đang đau khổ trong Luyện hình, đẩy nhanh tiến trình thanh tẩy để họ được về hưởng niềm hạnh phúc trọn vẹn.
Bổn phận cầu nguyện của người tín hữu vì thế không chỉ là một hành vi công bằng đối với những người đã nuôi dưỡng ta, mà còn là một hành vi bác ái phổ quát đối với những người "vô danh" và "bị lãng quên". Họ là những người đã ra đi mà có thể tôi chưa từng gặp gỡ trong đời, chưa từng biết đến tên tuổi, thân thế. Họ có thể là một chiến binh đã ngã xuống nơi chiến trường xa xôi, một người nghèo chết cô đơn trong bệnh viện, một người bị tai nạn mà không có ai nhận diện, hoặc thậm chí là một linh hồn mà con cháu đã bỏ bê, không còn ai nhớ đến trong kinh nguyện. Trong cái nhìn của Đức Kitô, mọi linh hồn đều mang một giá trị vô hạn, và tất cả chúng ta đều là anh chị em trong cùng một gia đình lớn của Thiên Chúa. Sự khác biệt về không gian, thời gian, chủng tộc, hay mối quan hệ ruột thịt không hề làm suy giảm đi trách nhiệm thiêng liêng của tôi. Cầu nguyện cho những linh hồn bị lãng quên chính là thực thi điều răn trọng nhất: yêu người thân cận như chính mình, và mở rộng khái niệm "người thân cận" ra ngoài giới hạn vật chất, đến tận bờ cõi của cõi vĩnh hằng.
Sự cao cả của việc cầu nguyện phổ quát còn nằm ở tính vô vị lợi và tinh thần đền bù. Khi tôi dâng lời cầu cho một linh hồn xa lạ, tôi đang bắt chước chính Đức Kitô, Đấng đã hiến mình cho toàn thể nhân loại, cho cả những kẻ thù nghịch Người. Hành vi đó giúp tôi vượt lên trên sự tính toán và vị kỷ, đào luyện tôi trở nên một "người khác" cho tha nhân, ngay cả khi tha nhân ấy là một linh hồn không thể báo đáp tôi bằng lời cảm ơn hay một ân huệ vật chất. Tuy nhiên, trong mầu nhiệm thông công, sự báo đáp ấy là có thật và vô cùng lớn lao. Khi một linh hồn nhờ lời cầu nguyện của tôi mà được tinh luyện và bước vào vinh quang Thiên Chúa, họ lập tức trở thành một vị thánh, một người chuyển cầu quyền năng bên ngai Chúa. Chính họ sẽ là người cầu nguyện cho tôi, bảo vệ tôi khỏi những cám dỗ, và nâng đỡ tôi trong những thử thách trên hành trình tiến về quê trời. Sự thông công này là một giao ước tình yêu hai chiều, một dòng chảy ân sủng không ngừng nghỉ giữa những kẻ đang sống và những kẻ đã ngủ yên trong bình an của Đức Kitô.
Tháng Mười Một, vì thế, là tháng củng cố niềm hy vọng. Việc tưởng nhớ và cầu nguyện cho người đã khuất không phải là sự chìm đắm trong quá khứ hay nỗi tiếc nuối vô vọng, mà là một hành vi hướng về tương lai vinh quang. Mỗi lời kinh, mỗi việc hy sinh là một viên gạch xây nên cây cầu kết nối giữa thời gian và vĩnh cửu. Nó nhắc nhở tôi rằng cái chết không phải là dấu chấm hết, mà là một cánh cửa. Và sau cánh cửa ấy, vẫn có sự sống, vẫn có tình yêu, và vẫn có một cộng đồng chờ đợi, trong đó, những người đi trước cần đến tôi, và tôi cũng cần đến họ. Sự chắc chắn về một sự sống khác, nơi sự thánh thiện là điều kiện duy nhất để được diện kiến Thiên Chúa, đã thôi thúc tôi sống cuộc đời hiện tại một cách ý nghĩa hơn, biết trân trọng những cơ hội đền tội, làm phúc và thánh hóa bản thân mình mỗi ngày.
Khi tôi cầu nguyện, tôi không chỉ giúp đỡ các linh hồn nơi luyện hình, mà chính các linh hồn ấy cũng đang giúp đỡ tôi. Sự đau khổ thanh luyện của họ, được dâng kết hợp với Hy Tế Thập Giá của Đức Kitô, là một nguồn ơn phúc dồi dào cho Hội Thánh. Chính việc tôi nhớ đến họ cũng là một sự nhắc nhở mạnh mẽ về sự mong manh của đời người và sự cần thiết phải chuẩn bị cho giờ chết. Ai trong chúng ta cũng sẽ phải bước qua ngưỡng cửa ấy. Ai trong chúng ta cũng có thể phải trải qua giai đoạn thanh luyện cuối cùng. Và khi tôi đang nằm trong vòng tay của Giáo Hội, đang cố gắng hoàn tất chặng đường trần gian với những bất toàn, tôi ước ao rằng, cũng sẽ có những người khác, những tín hữu của thế hệ sau, những người tôi chưa từng biết mặt, sẽ nhớ đến tôi, sẽ dâng lời cầu nguyện cho tôi, để tôi mau chóng được hưởng kiến Thiên Nhan.
Sự luân chuyển công phúc này là một minh chứng hùng hồn cho sự kỳ diệu của ân sủng và quyền năng của Lòng Thương Xót. Thiên Chúa đã không để bất cứ hành động yêu thương nào bị lãng quên, cũng không để bất cứ một linh hồn nào bị cô lập trong hành trình trở về. Ngay cả những việc nhỏ bé nhất, một hơi thở dâng lên, một cái nhịn nhục âm thầm, khi được kết hợp với kho tàng công phúc của Hội Thánh và ý muốn của Đức Kitô, đều trở nên có sức mạnh cứu độ vô cùng. Tháng Mười Một mời gọi tôi sống một đời sống dâng hiến không chỉ bằng những lời nguyện cầu lớn lao, mà còn bằng những hy sinh nhỏ bé, âm thầm hằng ngày, xin Chúa chấp nhận như một của lễ đền tạ cho những thiếu sót của bản thân tôi và của các anh chị em đã ra đi.
Tâm hồn tôi phải là một ngôi đền thờ của lòng bác ái, một nơi luôn mở rộng cửa cho mọi linh hồn cần đến ánh sáng và sự bình an. Tôi không biết linh hồn nào đang cần nhất, linh hồn nào đang đau khổ nhất, vì thế, tôi xin dâng lên lời cầu nguyện của mình "cho tất cả các đẳng linh hồn, đặc biệt là những linh hồn bị bỏ quên nhất, những linh hồn có nhu cầu lớn nhất". Hành vi này thể hiện sự tín thác tuyệt đối vào sự khôn ngoan và công bằng của Thiên Chúa, Đấng biết rõ hơn ai hết linh hồn nào cần được giải thoát trước tiên. Đó là một sự từ bỏ ý riêng và trao phó mọi sự trong tay Quan Phòng chí thánh, một hành vi của đức tin kiên vững.
Bổn phận cầu nguyện cho người đã khuất còn là một phương thế để tôi cảm nghiệm sâu sắc hơn về tình huynh đệ phổ quát. Trong Đức Kitô, mọi ranh giới đều bị xóa nhòa. Không còn là người Việt Nam hay ngư�
...