TÂM …

Chủ nhật - 23/11/2025 09:16
tải xuống (12)
tải xuống (12)
Trong hành trình vạn dặm của kiếp nhân sinh, có người mải miết đi tìm hạnh phúc ở những chân trời xa lạ, có người lại lặn lội tìm kiếm sự bình yên trong tiền tài danh vọng, nhưng ít ai nhận ra rằng, cội nguồn của mọi sướng khổ, vui buồn, an lạc hay bất hạnh đều khởi phát từ một nơi duy nhất: đó chính là chữ "Tâm". Tâm không chỉ là trái tim đang đập trong lồng ngực để duy trì sự sống sinh học, mà là trung tâm của ý thức, là nơi khởi nguồn của mọi hành động và thái độ sống. Cuộc đời của mỗi người thực chất là một bức tranh phản chiếu chính xác những gì đang diễn ra trong tâm hồn họ. Nếu ví cuộc đời là một dòng sông, thì tâm chính là thượng nguồn; nguồn có trong thì dòng mới mát, nguồn đục ngầu thì dòng sông cũng chẳng thể nào thanh khiết. Những lời dạy của người xưa về việc tu dưỡng tâm tính chưa bao giờ là cũ, bởi nó chạm đến quy luật cốt lõi của sự tồn tại: "Tâm gian dối thì cuộc sống bất an, tâm ghen ghét thì cuộc sống hận thù, tâm đố kị thì cuộc sống mất vui, tâm tham lam thì cuộc sống dối trá". Và để hoá giải những nghiệp chướng ấy, không có cách nào khác là ta phải biết đặt cái tâm của mình đúng chỗ, dùng nó để yêu thương, để sẻ chia và gánh vác.
Hãy bắt đầu nhìn vào những góc khuất tăm tối, nơi cái tâm bị vẫn đục, ta sẽ thấy sự hủy hoại ghê gớm mà nó gây ra cho chủ nhân. Khi một người nuôi dưỡng trong mình cái tâm gian dối, họ tự tay tước bỏ đi sự bình yên quý giá nhất của đời người. Sự gian dối có thể mang lại những lợi ích nhất thời, những món hời trước mắt, nhưng cái giá phải trả là sự bất an vĩnh viễn. Người gian dối sống như kẻ trộm đi trong đêm, lúc nào cũng nơm nớp lo sợ ánh sáng của sự thật sẽ chiếu rọi vào mình. Họ phải dùng một lời nói dối này để che đậy một lời nói dối khác, xây dựng quanh mình một bức tường thành của sự giả tạo, để rồi chính họ bị giam cầm trong đó. Giấc ngủ của họ không bao giờ trọn vẹn, nụ cười của họ không bao giờ chạm đến đáy mắt, bởi trong sâu thẳm, lương tâm – toà án lương tri tối cao – vẫn đang âm thầm phán xét. Cuộc sống bất an không đến từ những hiểm nguy bên ngoài, mà đến từ sự xáo trộn bên trong, khi cái tâm không còn thẳng ngay, trong sáng.
Tiếp đến, khi cái tâm bị lấp đầy bởi sự ghen ghét và đố kị, cuộc đời bỗng chốc trở thành một chiến trường đầy hận thù và mất đi niềm vui. Ghen ghét là liều thuốc độc mà ta uống vào nhưng lại mong người khác chết. Khi thấy người khác thành công, thay vì lấy đó làm động lực hoặc chúc mừng, kẻ có tâm đố kị lại cảm thấy khó chịu, bứt rứt, tìm cách hạ bệ hoặc bới móc khuyết điểm của đối phương. Chính sự so sánh thua thiệt ấy đã giết chết niềm vui sống của chính họ. Họ không thể tận hưởng những gì mình đang có vì mải nhìn ngó vào bát cơm của người khác. Cuộc sống của họ chìm trong sự hậm hực, cay cú, và dần dần, những mối quan hệ tốt đẹp cũng rời bỏ họ mà đi. Hận thù sinh ra từ ghen ghét sẽ thiêu đốt mọi hạt giống của lòng nhân ái, biến tâm hồn thành một vùng đất cằn cỗi, nơi không một bông hoa hạnh phúc nào có thể nở rộ. Và rồi, cái tâm tham lam sẽ dẫn lối con người đi vào ngõ cụt của sự dối trá. Tham lam không đáy khiến con người ta bất chấp đạo lý, chà đạp lên tình nghĩa để vơ vét cho đầy túi tham. Để thỏa mãn lòng tham, họ buộc phải dối trá, lừa lọc. Một vòng luẩn quẩn được tạo ra: tham sinh dối, dối sinh họa. Cuối cùng, dù có sở hữu cả núi vàng biển bạc, họ vẫn là những kẻ nghèo nàn nhất về nhân cách và cô độc nhất giữa thế gian.
Vậy làm thế nào để thoát khỏi những vũng lầy tăm tối đó? Làm thế nào để tìm thấy sự an lạc đích thực? Câu trả lời nằm ở việc ta biết "đem tâm của mình" đặt vào đúng những vị trí thiêng liêng của cơ thể và cuộc đời. Trước hết, hãy đem tâm đặt trên ngực để yêu thương. Trái tim nằm ở lồng ngực, là nơi ấm áp nhất, là biểu tượng của sự rung cảm. Đặt tâm ở đó nghĩa là ta học cách sống bao dung, biết rung động trước cái đẹp, biết xót xa trước nỗi đau và biết trao đi tình cảm chân thành mà không toan tính thiệt hơn. Yêu thương là phép màu duy nhất có thể hàn gắn mọi vết thương và hóa giải mọi hận thù. Khi tâm ta đủ rộng để chứa đựng tình yêu thương, ta sẽ thấy cuộc đời này thật đáng sống, và mỗi con người đi qua đời ta đều là một nhân duyên đáng trân trọng. Một trái tim nóng ấm sẽ sưởi ấm cho chính chủ nhân của nó trước khi lan tỏa hơi ấm đến những người xung quanh.
Không chỉ dừng lại ở cảm xúc, cái tâm cần được cụ thể hóa bằng hành động, đó là khi ta đặt tâm trên tay để giúp đỡ người khác. Đôi bàn tay không phải chỉ để nắm bắt, để vơ vào, mà còn để xòe ra, để nâng đỡ. Sự giúp đỡ không nhất thiết phải là tiền bạc vật chất, đôi khi chỉ là một cái nắm tay dìu người già qua đường, một bàn tay vỗ về lên vai người đang tuyệt vọng, hay một bàn tay chung sức làm việc thiện nguyện. Khi ta đặt cái tâm vào đôi tay, mọi hành động của ta đều trở nên khéo léo, ân cần và mang lại giá trị thực tiễn. Sự cho đi ấy mang lại niềm hạnh phúc thanh cao mà sự nhận lại không bao giờ có được. Kế đó, hãy đặt tâm trên mắt để nhìn thấy nỗi khổ của mỗi người. Đôi mắt trần tục thường chỉ nhìn thấy vẻ hào nhoáng bên ngoài, thấy cái sai, cái xấu của người khác. Nhưng đôi mắt có "tâm" là đôi mắt biết nhìn thấu tâm can, biết nhìn thấy những giọt nước mắt chảy ngược vào trong, những nỗi niềm khó nói đằng sau nụ cười gượng gạo. Khi nhìn đời bằng con mắt từ bi, ta sẽ bớt đi sự phán xét, bớt đi sự chỉ trích, mà thay vào đó là sự thấu hiểu và cảm thông sâu sắc. Ta hiểu rằng ai cũng có những cuộc chiến khốc liệt của riêng mình, và sự tử tế là điều cần thiết nhất mà ta có thể trao tặng họ qua ánh nhìn.
Lời nói có sức mạnh ngàn cân, có thể nâng người ta dậy hoặc đẩy người ta xuống vực sâu, vì vậy, hãy đặt tâm trên miệng để nói những lời an ủi đối với những người bất hạnh. Khẩu nghiệp là thứ dễ mắc phải nhất. Một lời nói vô tâm, cay nghiệt có thể giết chết một tâm hồn. Ngược lại, một lời nói ái ngữ, chân thành có thể cứu rỗi một cuộc đời. Khi cái tâm ngự trị nơi đầu môi, ta sẽ biết uốn lưỡi bảy lần trước khi nói, biết chọn những lời lẽ dịu dàng để xoa dịu nỗi đau, để khích lệ tinh thần và để gieo rắc niềm tin. Đặt tâm trên miệng còn là để nói lời chân thật, giữ chữ tín, để lời nói của ta có trọng lượng và được người đời nể trọng. Đồng thời, con người cần biết đặt tâm trên tai để nghe lời góp ý của người khác. Lắng nghe là một nghệ thuật, và lắng nghe bằng cái tâm là một sự tu dưỡng. Chúng ta thường thích nói hơn thích nghe, thích được khen hơn bị chê. Nhưng nếu đặt cái tâm khiêm cung vào đôi tai, ta sẽ biết lắng nghe cả những lời nghịch nhĩ, những lời phê bình để sửa mình. Ta lắng nghe không phải để phản bác, mà để thấu hiểu, để kết nối và để hoàn thiện bản thân. Người biết lắng nghe là người có trí tuệ và có chiều sâu tâm hồn.
Và cuối cùng, quan trọng hơn cả, hãy đặt tâm trên vai để ta sống chịu trách nhiệm hơn. Đôi vai là biểu tượng của sự gánh vác. Sống ở đời, ai cũng có những vai trò, những bổn phận: làm con, làm cha mẹ, làm vợ chồng, làm công dân. Đặt tâm trên vai nghĩa là ta không trốn tránh trách nhiệm, không đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác. Ta dám làm dám chịu, dám đứng mũi chịu sào trước sóng gió. Trách nhiệm làm cho con người ta trưởng thành hơn, vững chãi hơn. Một người sống có trách nhiệm là chỗ dựa tin cậy cho gia đình và xã hội. Khi ta gánh vác trách nhiệm bằng cả cái tâm, gánh nặng ấy không làm ta mỏi mệt, mà trở thành động lực để ta phấn đấu, thành niềm tự hào khi ta hoàn thành sứ mệnh của mình.
Cuộc đời này sướng hay khổ, cao thượng hay thấp hèn, tất cả đều do cách ta định vị và sử dụng cái "tâm" của mình. Tâm không phải là một khái niệm trừu tượng xa vời, mà nó hiện hữu trong từng ánh mắt, nụ cười, lời nói và hành động của ta mỗi ngày. Nếu để tâm trôi nổi theo dòng chảy của tham, sân, si, cuộc đời ta sẽ là chuỗi ngày dài của bất an và hối tiếc. Nhưng nếu ta biết "neo" cái tâm mình vào những giá trị thiện lương – đặt lên ngực, lên tay, lên mắt, lên miệng, lên tai và lên vai – ta sẽ kiến tạo nên một cuộc đời đáng sống, một cuộc đời giàu có về tình người và an nhiên tự tại. Hãy nhớ rằng, thân xác này rồi sẽ trở về với cát bụi, của cải rồi sẽ tan biến, nhưng cái "Tâm" sáng ngời và những giá trị tốt đẹp mà nó để lại sẽ còn mãi với thời gian, như hương thơm của loài hoa sen tỏa ngát giữa bùn lầy nhân thế. Tu tâm chính là tu đời, và sửa mình chính là sửa đổi số phận vậy.
 

Nguồn tin: Lm. Anmai, CSsR

Tổng số điểm của bài viết là: 0 trong 0 đánh giá

Click để đánh giá bài viết

Thống kê

  • Đang truy cập36
  • Hôm nay14,999
  • Tháng hiện tại371,675
  • Tổng lượt truy cập41,075,539
Bạn đã không sử dụng Site, Bấm vào đây để duy trì trạng thái đăng nhập. Thời gian chờ: 60 giây